NADZÓR I KONTROLA NAD PRACODAWCĄ
Nadzór nad wywiązywaniem się dyrektora przedszkola z roli pracodawcy wnikają:
1. Organy systemu oświaty:
- organ prowadzący przedszkole – Rada Gminy
- organ sprawujący nadzór pedagogiczny - Kuratorium Oświaty w Poznaniu
2. Organy kontroli społecznej:
- Związki zawodowe działające w przedszkolu – ZNP
- komisja socjalna
3. Wyspecjalizowane instytucje inspekcji państwa:
- Państwowa Inspekcja Pracy
- Inspekcja Sanitarna
- Straż pożarna
- kontrola skarbowa
4. Instytucje powiązane z pracownikami i pracodawcą:
- ubezpieczenia społeczne (ZUS)
- ubezpieczenia zdrowotne (Kasy Chorych)
- podatek dochodowy (urzędy skarbowe)
Każdy organ nadzorczo – kontrolny dysponuje instrumentami egzekwowania od pracodawcy swoich zaleceń czy decyzji pokontrolnych.
NADZÓR ORGANU PROWADZĄCEGO PRZEDSZKOLE
Nadzór organu prowadzącego został ustanowiony w ustawie o systemie oświaty z 7 września 1991r., której tekst ostatnio znowelizowano o ustawę z:
27 czerwca 2003r o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz.U. nr 137, poz. 1304)
w art. 34a czytamy tam:
1. Organ prowadzący szkołę lub placówkę sprawuje nadzór nad jej działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych z uwzględnieniem odrębnych przepisów .
2. W zakresie wymienionych w ust. 1 nadzorowi podlega w szczególności::
a) prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz pozyskiwanymi przez szkołę lub placówkę środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowanie mieniem.
b) przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracowników i uczniów.
c) Przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.
Przedmiotem kontroli organu prowadzącego w zakresie poziomu organizacji pracy w placówce są następujące zagadnienia:
- zatrudnienie i zwalnianie pracowników (zgodność z prawem zawieranych umów, aktów mianowania, rozwiązywania umów i stosunków pracy, stan teczek osobowych, angaży płacowych),
- kary i nagrody,
- gospodarowanie środkami na wynagrodzenia i zakładowego funduszu socjalnego,
- regulamin pracy (czy jest poprawnie opracowany i czy pracownicy znają regulamin),
- dyscyplina pracy (lista obecności dla pracowników niepedagogicznych, efektywnie wykorzystany czas pracy, wykonywanie pracy zgodnie z zakresem obowiązków),
- udzielanie urlopów pracowniczych (czy jest opracowany plan urlopów, czy prowadzona jest ewidencja wykorzystania urlopów),
- informacja kierownicza (czy prowadzona jest księga zarządzeń i komunikatów),
- kontrola zewnętrzna (czy istnieje ewidencja pobytów i zaleceń zewnętrznych organów kontrolujących),
- kontrola wewnętrzna (czy placówka posiada regulamin, plan kontroli wewnętrznej).
Przedmiotem kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników oraz bezpieczeństwa dzieci jest dokumentacja dotycząca:
- obowiązkowego szkolenia pracowników w zakresie BHP,
- badań lekarskich pracowników,
- społecznych przeglądów warunków pracy i nauki,
- wypadkowości uczniowskiej i pracowniczej,
- zagrożenia pożarem.
W ramach nadzoru organ prowadzący zainteresowany jest:
- czy powołano społecznego inspektora BHP,
- czy prowadzi się okresowe przeglądy techniczne urządzeń,
- jaki jest aktualny stan sprzętu przeciwpożarowego,
- czy odzież ochronna i robocza została wydana zgodnie z przepisami,
- jaki jest nadzór dyrektora nad wycieczkami,
- jaka jest ogólna sprawność obiektów szkolnych,
- jaki jest ogólny stan higieny w przedszkolu, stan środków czystości
Uprawnienia organu prowadzącego wynikające z nadzoru wobec dyrektora – pracodawcy
Organ prowadzący jest pracodawcą dyrektora przedszkola, w związku z tym przysługują mu uprawnienia wynikające z :
- art. 108 K.P.- kary porządkowe (nagany, upomnienia, kary pieniężne)
- art. 33 ust. 4 Ustawy o systemie oświaty – doraźne zalecenia, uwagi i wnioski wynikające z przeprowadzonych czynności
- art. 6a Karty nauczyciela – ustala ocenę pracy dyrektora
- art. 38 ust. 1b – jeżeli ocena będzie negatywna, odwołuje dyrektora bez wypowiedzenia.
- art. 38 ust.2 ustawy o systemie oświaty – może odwołać dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia, w przypadkach uzasadnionych.
- art. 83 ust. 1 i 2 Karty nauczyciela – może zawiesić nauczyciela w pełnieniu obowiązków dyrektora przedszkola, jeżeli przeciwko niemu wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
KONTROLA DYREKTORA PRZEDSZKOLA PRZEZ NADZÓR
PEDAGOGICZNY.
Zakres kontroli organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad naszą placówką określa art. 33 Ustawy o systemie oświaty, a mianowicie:
- ocenia stan i warunki działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej
Organ nadzorujący kontroluje w zakresie:
- zgodność zatrudnienia nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami,
- realizacji podstawy programowej,
- przestrzegania statutu placówki,
- przestrzegania praw dziecka,
- zapewnienie dzieciom bezpiecznych i higienicznych warunków wychowania i opieki,
- przeprowadzania przez dyrektora oceny pracy nauczycieli
Osoby prowadzące czynności kontrolne w imieniu organu nadzoru pedagogicznego mogą wydawać dyrektorowi doraźne zalecenia oraz mogą zgłaszać uwagi i wnioski wynikające z przeprowadzonych czynności. Są to zalecenia i wnioski dla dyrektora wiążące, może on jednak wnieść w stosunku do nich swoje spostrzeżenia w ciągu 7 dni do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Organ nadzoru pedagogicznego może także wydawać organowi prowadzącemu przedszkole zalecenia wynikające z czynności nadzoru.
Zewnętrzne badanie jakości pracy naszej placówki przeprowadzono-listopad 2003r.
ORGANY KONTROLI SPOŁECZNEJ
1. ZWIĄZEK NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO
W naszej placówce działa jedna organizacja związkowa – Związek Nauczycielstwa Polskiego. Do tej organizacji przynależą wszyscy nasi pracownicy. W porozumieniu ze ZNP organ prowadzący ustala dla naszej placówki:
- regulamin nagradzania
- regulamin premiowania
Wspólnie z prezesem ogniska ZNP w naszej placówce ustalam:
- regulamin zakładowego funduszu socjalnego.
Prezes ZNP opiniuje wnioski o odznaczenia, wyróżnienia i nagrody pracowników.
Zakładowa organizacja związkowa ma także swój udział w procedurze oceny pracy nauczyciela i dyrektora przedszkola, na zasadach ustalonych w art. 6a Karty Nauczyciela i w procedurach stopni awansu zawodowego.
Jako pracodawca dyrektor współdziała z prezesem związku przy planowaniu i wykorzystaniu zakładowego funduszu socjalnego oraz w zakresie pomocy zdrowotnej dla nauczycieli i dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli. Dyrektor ze związkami uzgadnia plan urlopów dla pracowników. Dyrektor jako pracodawca zobowiązany jest zapoznać się z opinią związków w sprawach:
- zmiany lub rozwiązania stosunku pracy,
- awansowania, premiowania, nagradzania i wyróżniania,
- nakładania kar porządkowych,
- organizacji i warunków pracy,
2. KOMISJA SOCJALNA
Przy naszej placówce powołano Komisje Socjalną.
W jej skład wchodzą:
- dyrektor przedszkola,
- prezes ogniska ZNP,
- przedstawiciel pracowników obsługowo – administracyjnych,
- przedstawiciel nauczycieli.
Komisja Socjalna podejmuje uchwały w sprawie:
- przyznawania świadczeń socjalnych pracownikom, emerytom, rencistą,
- przyznawania pożyczek z funduszu mieszkaniowego dla pracowników,
- podziału środków finansowych na działalność socjalną (Plan Funduszu Socjalnego na dany rok kalendarzowy),
- organizowanie wypoczynku imprez okolicznościowych dla pracowników, emerytów, rencistów i ich rodzin.
INSTYTUCJE INSPEKCJI PAŃSTWA
Od 1 stycznia 2004r przy Zespole Oświatowo – Administracyjnym zatrudniono społecznego inspektora pracy, który w swym nadzorze ma również naszą placówkę.
Zadaniem społecznego inspektora pracy jest:
- kontrolować stan budynków, urządzeń technicznych i sanitarnych,
- kontrolować przestrzegania przepisów prawa pracy, a w szczególności w zakresie BHP,
- brać udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, zgodnie z przepisami prawa pracy,
- uczestniczyć w przeprowadzaniu społecznych przeglądów warunków pracy,
- opiniować plany i zamierzenia poprawy warunków pracy,
- przeprowadzać szkolenia pracownicze.
NADZÓR I KONTROLA INNYCH ORGANÓW
I. PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
PIP jest organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, przepisów i zasad bezpieczeństwa pracy.
Bezpośrednie kontrole zakładów pracy przeprowadzają inspektorzy pracy.
Zadania inspekcji pracy:
- nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawcę prawa pracy, zgodność przepisów i zasad bhp, przepisów regulujących stosunek pracy, wynagrodzenia za pracę, czas pracy, urlopy, ochrony pracy kobiet,
- analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- udzielanie porad i informacji technicznych w zakresie eliminowania zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników oraz porad i informacji w zakresie przestrzegania prawa pracy.
Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy może sprawdzać tożsamość osób wykonujących pracę, każdą wykonywaną pracę bez względu na to, na jakiej podstawie prawnej jest wykonywana. Inspektor pracy jest uprawniony do wstępu na teren placówki i przeprowadzenia czynności kontrolnych o każdej porze dnia i nocy. W wyniku kontroli inspektor sporządza protokół z dokonanych ustaleń.
II. INSPEKCJA SANITARNA
Do zakresu działań Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące:
- utrzymania należytego stanu higienicznego w placówce i wokół otoczenia,
- warunków przechowywania żywności do zbiorowego żywienia dzieci w przedszkolu,
- zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych i chorób zakaźnych,
- higieny procesów nauczania ( wyposażenie w meble, odpowiednie oświetlenie, temperatura w pomieszczeniach),
- stanu zdatności wody, czystości piasku w piaskownicach,
- higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu i zabawek dla dzieci (zgodnie z PN),
- aktualności badań okresowych pracowników,
- norm żywieniowych dla dzieci w przedszkolu.
Inspektor sanitarny ma prawo wstępu o każdej porze dnia i nocy do placówki.
W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych inspektor sanitarny w drodze decyzji nakazuje usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień.
W ostatnich latach 1999 – 2003r w naszej placówce ogólnie przeprowadzono 16 razy kontrolę inspekcji sanitarnej.
Kontrolowano:
- stan sanitarno – higieniczny całości obiektu,
- dokonano pomiaru mebli przedszkolnych,
- dokonano pomiaru oświetlenia w salach zajęć dla dzieci i sali gimnastycznej,
- dokonano pomiaru wzrostu dzieci,
- stan higieniczny kuchni i zaplecza kuchennego,
- dokonano oceny jadłospisu dekadowego,
- sposób przechowywania próbówek żywieniowych,
- stan otoczenia przedszkola,
- uzupełniono karty sanitarno - ewidencyjne obiektu.
III. PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA
Czynności kontrolne Państwowej Straży Pożarnej obejmują:
- kontrolę przestrzegania przepisów przeciwpożarowych i stanu sprzętu przeciwpożarowego,
- rozpoznawanie zagrożeń innych niż pożarowe,
- ustalenie przyczyn oraz okoliczności powstawania pożaru.
Nad naszą placówką nadzór w wyżej wymienionych obszarach prowadzi Komenda Powiatowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie.
W razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpożarowych osoba kontrolująca placówkę uprawniona jest do:
- nakazania w drodze decyzji dyrektorowi do usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie,
- zakaz używania pomieszczeń, urządzeń gdy ich stan narusza niebezpieczeństwo powstania pożaru.
W czasie przeprowadzonych ostatnio kontroli w naszej placówce w zakresie ochrony przeciwpożarowej sprawdzano:
- stan budynku i wszystkich pomieszczeń oraz ich wyposażenie w sprzęt i materiały,
- użytkowanie elektrycznych urządzeń,
- instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznej (główny wyłącznik prądu, przełączniki, gniazda wtyczkowe)
- okresowe przeglądy i badania instalacji elektrycznej i odgromowej,
- rozmieszczenie i ważność sprzętu przeciwpożarowego (hydranty, gaśnice),
- aktualność szkoleń okresowych dla pracowników,
- zabezpieczenie wodne do celów gaśniczych,
- zamykanie drzwi ewakuacyjnych,
- główny ciąg komunikacyjny oraz oznakowanie drogi ewakuacyjnej zgodnie z PN,
- oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu gaśniczego.
Ostatnia kontrola straży pożarnej w naszej placówce była przeprowadzona w 2002r. Wszystkie zalecenia kontrolne zostały wykonane.
IV KONTROLA SKARBOWA
Przedszkole nie jest instytucją , która może szczególnie interesować inspektorów kontroli skarbowej, ale kontrolą może być objęte gospodarowanie przez dyrektora środkami budżetowymi, środkami specjalnymi, środkami społecznymi będącymi w dyspozycji przedszkola.
V. REGIONALNE IZBY OBRACHUNKOWE
Regionalne izby obrachunkowe dokonują kontroli z inicjatywy własnej oraz na wniosek organów samorządu terytorialnego. Izby co najmniej raz na 4 lata przeprowadzają kompleksową kontrole obejmującą całokształt działalności finansowej jednostek samorządów terytorialnych. Poza tym przeprowadzają kontrolę problemową i wycinkową.
VI. SĄDY PRACY
Sądy pracy nie są organem bezpośredniej kontroli nad pracodawcą, ale ich wyroki mają dla pracodawcy moc wiążącą. Do najbardziej typowych roszczeń pracowniczych, które rozstrzyga Sad Pracy są:
- żądania w związku z wadliwym rozwiązaniem stosunku pracy,
- uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie stosunku pracy,
- żądanie odszkodowania,
- bezzasadne zasądzenie wynagrodzenia za pracę czy innych świadczeń należnych pracownikowi,
- sprostowanie świadectwa pracy,
- ukaranie karą porządkową,
W naszej placówce nie było przypadku roszczeń pracowniczych.