Biuletyn Informacji Publicznej
Archiwum BIP - Urząd Gminy w Doruchowie

 





 

EKO-LOG s.c.

LOGISTYKA DORADZTWO ZARZĄDZANIE

ul. Skoczowska 19 61-345 Poznań

tel\fax (61) 871 06 49

e-mail: eko-log@pf.pl

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI

DLA

GMINY DORUCHÓW

Wykonał zespół:

mgr Jakub Smakulski (kierownik projektu)

Anna Grabowska

inż. Katarzyna Walkowiak

Poznań, maj/czerwiec 2004 r.

Spis treści
1	Wprowadzenie	5
2	Podstawa wykonania opracowania	5
3	Cel i zakres opracowania	5
3.1	Terminologia	6
4	Charakterystyka Gminy Doruchów	9
4.1	Położenie geograficzne i administracyjne	9
4.2	Ukształtowanie i gemorfologia terenu	9
4.3	Budowa geologiczna	9
4.4	Wody powierzchniowe i podziemne	10
4.5	Warunki glebowe	10
4.6	Warunki klimatyczne	10
4.7	Obszary chronione	11
4.8	Uwarunkowania demograficzne	11
4.9	Środowisko gospodarcze	11
5	Stan gospodarki odpadami w Gminie Doruchów	12
5.1	Ilość i źródła powstawania odpadów komunalnych	12
5.2	Ilość i źródła powstawania pozostałych odpadów	17
5.3	Gospodarka odpadami komunalnymi (zbieranie, gromadzenie, transport)	18
5.4	Ilość i źródła powstawania odpadów w sektorze gospodarczym	19
5.5	Gospodarka odpadami w sektorze gospodarczym (zbieranie, gromadzenie,transport)	23
5.6	Odzysk i unieszkodliwianie odpadów	24
5.7	Ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami	26
6	Prognozy wytwarzania odpadów na terenie Gminy Doruchów w latach 2003-2010	27
6.1	Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych	27
6.2	Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych do roku 2010	28
6.3	Prognozy wytwarzania odpadów w sektorze gospodarczym do roku 2010	30
7	Priorytety i cele w dziedzinie gospodarki odpadami	32
7.1	Polityka i strategia Państwa w zakresie gospodarki odpadami	32
7.1.1	Gospodarka odpadami w założeniach II Polityki Ekologicznej Państwa	32
7.1.2	Polityka ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010	33
7.1.3	Gospodarka odpadami w narodowej strategii ochrony środowiska	34
7.1.4	Krajowy Plan Gospodarki Odpadami	35
7.2	Polityka i strategia Województwa Wielkopolskiego w zakresie gospodarki odpadami	38
7.2.1	Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego	38
7.2.2	Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego	38
7.3	Polityka i strategia Powiatu Ostrzeszowskiego w zakresie gospodarki odpadami	41
7.3.1	Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Ostrzeszowskiego	41
7.4	Akty prawne regulujące gospodarkę odpadami wraz z projektami zmian	42
8	Cele przewidziane do realizacji w gospodarcze odpadami na terenie Gminy Doruchów w latach 2004-2010	44
8.1	Cele krótkookresowe 2004-2006	44
8.2	Cele Długookresowe 2007-2010	45
9	Koncepcja systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla Gminy Doruchów	47
9.1	Proponowany system gospodarki odpadami na terenie Gminy Doruchów	47
9.1.1	Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów	47
9.1.2	Zbiórka odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych	48
9.1.3	Zbiórka odpadów wielkogabarytowych	49
9.1.4	Zbiórka gruzu budowlanego	49
9.1.5	Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych	49
9.1.6	Odpady zawierające azbest	50
9.1.7	Wyeksploatowane pojazdy	50
9.1.8	Zużyte opony	50
9.1.9	Oleje przepracowane (zużyte)	51
9.1.10	Proponowany system zbiórki odpadów z innych źródeł	51
9.2	Proponowane rozwiązania techniczno-organizacyjne dla projektowanego systemu	51
9.3	Harmonogram i przebieg realizacji zaproponowanego systemu gospodarki odpadami	52
10	Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami	53
10.1	Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w sektorze komunalnym	53
10.1.1	Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji	53
10.1.2	Odpady wielkogabarytowe	55
10.1.3	Odpady opakowaniowe	56
10.1.4	Odpady budowlane	57
10.1.5	Odpady niebezpieczne	57
10.2	Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym	58
11	Zadania inwestycyjne o pozainwestycyjne w gospodarce odpadami dla Gminy Doruchów wraz z harmonogramem realizacji w latach 2004-2010	60
12	Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami	63
13	Określenie instrumentów finansowych służących realizacji zamierzonych celów w Planie Gospodarki Odpadami	67
13.1	Źródła pozyskiwania funduszy	67
13.2	Zasady oraz sposób finansowania przedsięwzięć priorytetowych	67
13.3	Oszacowanie kosztów przedsięwzięć przewidzianych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów	84
14	System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów	87
15	Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu gospodarki na środowisko	90
16	Streszczenie w języku niespecjalistycznym	92
17	Spis tabel	93
18	Bibliografia	95

1. Wprowadzenie

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów opracowany został na podstawie wytycznych zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późn. zmianami). Zgodnie z art. 14-16 wskazanej ustawy wprowadzony został obowiązek sporządzania planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Opracowany Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów stanowi jeden z elementów tworzonego systemu gospodarki odpadami w Polsce.

2. Podstawa wykonania opracowania

Podstawą wykonania niniejszego opracowania jest umowa Nr 33/2004 z dnia 7.04.2004 roku zawarta pomiędzy Urzędem Gminy Doruchów a firmą EKO-LOG Logistyka Doradztwo Zarządzanie spółka cywilna w Poznaniu.

3. Cel i zakres opracowania

Celem opracowania “Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów” jest wyznaczenie działań zmierzających do utworzenia systemu gospodarowania odpadami zgodnego z obowiązującym prawem Rzeczpospolitej Polskiej oraz Unii Europejskiej.

Plan Gospodarki Odpadami obejmuje:

• analizę i ocenę aktualnego stanu gospodarki odpadami,

• prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,

• działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami,

• koncepcję systemu gospodarki odpadami,

• instrumenty i źródła finansowe służące realizacji planu,

• program promocji i informacji zamierzonych celów,

• oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami,

• system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów,

• analizę oddziaływania projektu na środowisko.

Wyżej wymienione zagadnienia zostały uwzględnione w poszczególnych częściach opracowania, przy uwzględnieniu charakterystyki oraz specyfiki Gminy Doruchów.

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów został opracowany zgodnie z wytycznymi zawartymi w:

• Polityce Ekologicznej Państwa,

• Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego,

• Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrzeszowskiego,

• Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski.

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów uwzględnia wszystkie rodzaje odpadów wytwarzanych i przywożonych na teren gminy (odpady komunalne, odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady niebezpieczne, odpady inne niż niebezpieczne, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, odpady w postaci wraków samochodowych oraz opon, odpady medyczne i weterynaryjne, odpady w postaci oleju przepracowanego, baterii i akumulatorów).

3.1 Terminologia

Aby ułatwić sposób zapoznawania się z treścią Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów stosować będziemy następujące pojęcia:

odpad - oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy o odpadach, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia jest zobowiązany.

odpad niebezpieczny – odpady należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście A załącznika nr 2 do ustawy o odpadach oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy o odpadach; odpady należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście B załącznika nr 2 do ustawy o odpadach i zawierające którykolwiek ze składników wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o odpadach oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy o odpadach.

odpady komunalne – odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

gospodarowanie odpadami – zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.

magazynowanie odpadów – czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.

składowisko odpadów – obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów

odzysk odpadów – wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy o odpadach.

recykling odpadów - to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii

wytwórca odpadów - rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórca odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.

zbieranie odpadów - to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania.

Jednostki

Mg – tona

kg/M/r - kilogram na jednego mieszkańca w ciągu roku

4. Charakterystyka Gminy Doruchów

4.1 Położenie geograficzne i administracyjne

Gmina Doruchów jest jedną z gmin województwa wielkopolskiego. Położona jest w powiecie ostrzeszowskim i graniczy z gminami: od wschodu z gminą Galewice, od zachodu z gmina Ostrzeszów, od północy z gminą Grabów nad Prosną, od południa z gminami Wieruszów i Kępno. Liczba mieszkańców wynosi 5 181 osób, a powierzchnia gminy – 9 933 ha. W skład gminy wchodzi 8 sołectw.

4.2 Ukształtowanie i gemorfologia terenu

Pod względem rzeźby i gemorfologii na terenie gminy wyróżniono następujące jednostki wg klasyfikacji B. Krygowskiego:

• Wysoczyzna morenowa falista

• Dolina rzeki Prosny z systemem teras

• Równiny sandrowe

• Doliny bocznych dopływów Prosny

4.3 Budowa geologiczna

Badania budowy geologicznej wskazują, iż teren gminy jest położony na obszarze monakliny przedsudeckiej, a najstarsze utwory należą do dolnego karbonu, na których zalegają osady permu i triasu. Utwory jurajskie są wykształcone w postaci iłów, iłołupków, piaskowców, iłowców, piasków i dolomitów. Strop utworów jurajskich występuje najczęściej na głębokości 120 – 150 m. Wymienione utwory są przykryte warstwą osadów trzeciorzędowych z okresu miocenu i pliocenu. Są to głównie iły pstre z przewarstwieniami piasków i miejscami węgli brunatnych. Miąższość utworów trzec iorzędowych wynosi 110 – 120m i nie uległy one spiętrzeniu przy transgresji lodowca. Zostały one przykryte osadami lodowcowymi. W obrębie doliny rzeki Prosny występują osady holoceńskie o miąższości kilkumetrowej. W małych obniżeniach dolinnych występują torfy nie nadające się do eksploatacji.

4.4 Wody powierzchniowe i podziemne

Sieć drobnych cieków jest nieduża i pełnią one z reguły rolę rowów melioracyjnych. Wody stojące zawarte są w niewielkich stawach rybnych. Łączna powierzchnia zbiorników wynosi 18 ha. Głównym ciekiem wodnym jest rzeka Prosna. Jakość wód rzeki Prosny nie jest dobra. Na teren powiatu jak i również gminy Doruchów wpływa już z niektórymi zanieczyszczeniami. Głównym zagrożeniem dla czystości wód Prosny są nieoczyszczone bądź niedoczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe oraz doprowadzane do niej zanieczyszczenia wnoszone przez dopływy.

Rozpoznanie warunków hydrogeologicznych gminy pozwoliło na wyodrębnienie trzech poziomów wodonośnych tj. poziomów czwartorzędowego, trzeciorzędowego i jurajskiego. Wody poziomu głębszego czwartorzędowego nadają się do picia bez uzdatniania i są dostępne poprzez cztery otwory studzienne.

4.5 Warunki glebowe

W obrębie gminy Doruchów skałą macierzystą dla gleb były głównie utwory czwartorzędowe, w przewadze piaski, częściowo gliny morenowe. Pod względem typologicznym są to głównie gleby brunatne wyługowane, bielicowe z udziałem czarnych ziem. W dolinie rzeki Prosny i większych dolinach wytworzyły się gleby bagienne hydromorficzne, gleby murszowo – mineralne i mady lekkie. Na terenach poza dolinnych występują głównie gleby bielicowe i brunatne, tworzące kompleks przydatności rolniczej żytni dobry i bardzo dobry. Gleb wyższych klas które można przeznaczyć pod warzywnictwo i sady jest mało (klasy III b i IV a). Podstawowe czynniki, które obniżają przydatność rolniczą gleb: niska zasobność w składniki pokarmowe , cienka warstwa próchnicy oraz zbyt płytki poziom wody gruntowej.

4.6 Warunki klimatyczne

Gminę Doruchów zalicza się do X dzielnicy rolniczo – klimatycznej łódzkiej. Parametry:

• Średnia temperatura roczna – 7,4⁰C

• Średnia temperatura stycznia – 1,7⁰C

• Średnia temperatura lipca – 17,4⁰C

• Ilość opadu w roku – 600 mm

• Długość okresu wegetacyjnego – 210-220 dni

• Ilość dni mroźnych – 30-50

• Ilość dni słonecznych – 70

4.7 Obszary chronione

Gmina posiada 5 parków podworskich w miejscowościach: Godziętowy, Plugawice, Przytocznica, Rudniczysko, Torzeniec oraz jeden zabytkowy w Doruchowie. Parki wymagają zabiegów pielęgnacyjnych. Uzupełnienia wymaga część szpalerów drzew przy drogach.

Na terenie gminy znajdują się 23 pomniki przyrody (grab pospolity, lipa drobno listna, dąb szypułkowy, klon pospolity).

4.8 Uwarunkowania demograficzne

Gmina Doruchów liczy 5 181 osób. Liczba ludności od kilku lat spada. W najbliższych latach również przewiduje się lekki spadek liczby mieszkańców.

4.9 Środowisko gospodarcze

Na terenie gminy Doruchów zarejestrowanych jest 208 podmiotów gospodarczych. Dominującą branżą są usługi i handel. Dominującą funkcją gminy jest rolnictwo.

5. Stan gospodarki odpadami w Gminie Doruchów

Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie Gminy Doruchów opisano na podstawie udostępnionej dokumentacji z Urzędu Gminy Doruchów. Informacje przydatne w opisie stanu gospodarki odpadami pobierane również były z wojewódzkiej bazy danych oraz z Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami. Uzupełnieniem pobranych danych były wywiady oraz wizje terenowe przeprowadzone na terenie Gminy Doruchów. Uzupełniającym źródłem danych były informacje pozyskane z niestandaryzowanych wywiadów środowiskowych.

Na dzień opracowywania niniejszego dokumentu na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki odpadów niesegregowanych (komunalnych). Na terenie gminy nie prowadzi się selektywnej zbiórki surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych. Brak informacji na temat zasięgu (ilości mieszkańców) objętych systemem zbierania odpadów komunalnych. Na terenie Gminy Doruchów znajduje się czynne składowisko odpadów w miejscowości Doruchów-Rudniczysko.

5.1 Ilość i źródła powstawania odpadów komunalnych

Odpady komunalne charakteryzujemy jako: “odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych” – ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późniejszymi zmianami).

Za główne miejsca, gdzie są wytwarzane odpady komunalne uważa się:

• gospodarstwa domowe,

• zakłady pracy (w wyniku funkcjonowania pracowników),

• jednostki użyteczności publicznej (szkoły, szpitale, urzędy),

Przyjmuje się, że odpady komunalne z terenu gminy mogą posiadać następujący skład morfologiczny:

Tabela nr 1 Szacunkowy skład odpadów komunalnych na terenach gmin wiejskich

Frakcja	Udział w masie
Odpady organiczne	7%
Papier i tektura	18%
Tworzywa sztuczne	10%
Szkło	28%
Frakcja drobna (0-10 mm)	9%
Żelazo i inne metale	11%
Pozostałe odpady palne	8%
Pozostałe odpady niepalne	9%
RAZEM	100%

Na podstawie Poradnik powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami, Ministerstwo środowiska 2002

Morfologii odpadów komunalnych pochodzących z zakładów pracy nie da się w jednoznaczny sposób określić. Bardzo częstym przypadkiem, rzecz można, że nawet regułą, jest “ukrywanie” rzeczywiście wytwarzanych odpadów jako odpady komunalne. Zakres wiedzy osób zarządzających w przedsiębiorstwach (nie jest to regułą) na temat selektywnej zbiórki odpadów ogranicza się tylko do oddzielania od odpadów komunalnych tylko tzw. surowców wtórnych (szkło, metal, tworzywa sztuczne, papier i tekturę).

Odpady pochodzące z jednostek użyteczności publicznej mają trochę odmienną morfologię niż odpady komunalne powstające w gospodarstwach domowych. Jak przedstawia to poniższa tabela wyróżnić możemy trzy główne frakcje: odpady organiczne, tektura i papier.

Tabela nr 2 Szacunkowy skład odpadów komunalnych w wybranych sektorach gospodarki

Frakcja	Handel	Biura i placówki oświatowe	Zakłady opieki zdrowotnej
Odpady organiczne	10%	28%	35%
Tektura	55%	11%	10%
Papier	11%	51%	35%
Tworzywa sztuczne	6%	5%	10%
Pozostałe odpady palne	8%	---	6%
Szkło	4%	1%	1%
Żelazo i inne metale	2%	4%	2%
Pozostałe odpady niepalne	4%	---	1%
RAZEM	100%	100%	100%

Na podstawie Poradnik powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami, Ministerstwo środowiska 2002

Określenie ilości wytworzonych odpadów komunalnych na terenie Gminy Doruchów nie jest zadaniem łatwym. Realne określenie ilości wytwarzanych odpadów utrudnia fakt, iż nie prowadziło się do tej pory szczegółowej dokumentacji w tym zakresie. Na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy w Doruchowie (zarządcy gminnego składowiska odpadów) ilość odebranych odpadów w latach 2001-2003 wynosiła:

• w roku 2001 - 348,5 Mg

• w roku 2002 - 284,2 Mg

• w roku 2003 - 342,3 Mg

Biorąc pod uwagę ilość mieszkańców Gminy Doruchów (5181) oraz ilość wykazanych odpadów komunalnych z roku 2003, to otrzymamy wynik, że średnio jeden obywatel wytwarza rocznie ok. 66 kg odpadów.

Zgodnie z wyliczeniami przedstawionymi w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami wskaźnik ilości wytwarzanych odpadów wynosi 68,57 kg/M/r. Oba te wskaźniki są do siebie zbliżone.

Biorąc pod uwagę wskaźniki ogólnokrajowe (patrz krajowy Plan Gospodarki Odpadami) ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku dla obszarów wiejskich wynosi 223,59 kg na jednego mieszkańca (kg/M/r).

Reasumując, na podstawie przeprowadzonych szacunków i analiz możemy wyróżnić następujące wielkości wskaźnikowe dotyczące ilości wytwarzanych odpadów komunalnych przez jednego mieszkańca w ciągu roku:

• 66 kg/M/r

• 68,57 kg/M/r

• 223,59 kg/M/r

Jak wynika z powyższych wskaźników istnieje bardzo duża rozbieżność pomiędzy pozycją pierwszą, drugą a pozycją trzecią. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych przez jednego mieszkańca w ciągu roku w zakresie 66 – 68,57 kg jest ilością bardzo mało prawdopodobną. W porównaniu z pozostałymi statystycznymi wskaźnikami (ogólnokrajowy) wskaźniki pierwszy i drugi zostają wykluczone z dalszej analizy. Zgodnie z założeniami Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami przyjmujemy do dalszych analiz wskaźnik krajowy, który wynosi 223,59 kg/M/r.

Zgodnie z powyższymi założeniami ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku w Gminie Doruchów wynosi ok. 1 155 960,30 kg (ok. 1 156 Mg) . Przy obliczeniach przyjęto liczbę mieszkańców Gminy Doruchów na 5170 (dane z roku 2003).

W oparciu o przyjęty wcześniej szacunkowy skład odpadów komunalnych na dane frakcje otrzymujemy następujące dane:

Tabela nr 3 Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku na jednego mieszkańca Gminy Doruchów z podziałem na frakcje

Frakcja	Udział w masie	Ilość kg na jednego mieszkańca w ciągu roku
Odpady organiczne	7%	15,65
Papier i tektura	18%	40,25
Tworzywa sztuczne	10%	22,36
Szkło	28%	62,61
Frakcja drobna (0-10 mm)	9%	20,12
Żelazo i inne metale	11%	24,60
Pozostałe odpady palne	8%	17,89
Pozostałe odpady niepalne	9%	20,12
RAZEM	100%	~223,59

Obliczenia własne

Rozbieżności w sumach poszczególnych kolumn wynikają z zaokrąglania wyników do dwóch miejsc po przecinku

Tabela nr 4 Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w Gminie Doruchów w ciągu roku (podział na frakcje)

Frakcja	Udział w masie	Ilość kg odpadów wytwarzanych w gminie ciągu roku
Odpady organiczne	7%	80 910,50
Papier i tektura	18%	208 092,50
Tworzywa sztuczne	10%	115 601,20
Szkło	28%	323 693,70
Frakcja drobna (0-10 mm)	9%	104 020,40
Żelazo i inne metale	11%	127 182,00
Pozostałe odpady palne	8%	92 491,30
Pozostałe odpady niepalne	9%	104 020,40
RAZEM	100%	1 155 960,30

Obliczenia własne

Przyjęto liczbę mieszkańców Gminy Doruchów - 5170

Jak wynika z powyższych wyliczeń szacowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku powinna wynosić ok. 1 156 Mg.

Ilość odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych

Zakłada się, że każdy mieszkaniec gminy wiejskiej wytwarza rocznie ok. 2 kilogramów odpadów niebezpiecznych. Przyjmując liczbę mieszkańców Gminy Doruchów na 5170 obywateli możemy określić, że odpadów niebezpiecznych w ciągu roku powstaje ok. 10 340 kg (ok. 11 Mg).

5.2 Ilość i źródła powstawania pozostałych odpadów

Do grupy pozostałych odpadów wytwarzanych głównie przez gospodarstwa domowe możemy zaliczyć przede wszystkim:

• odpady wielkogabarytowe

• odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych

• osady ściekowe

Odpady wielkogabarytowe

Na terenie Gminy Doruchów nie prowadzi się zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Szacunkowo na terenie gminy może być wytwarzanych ok. 77 550 kg (ok. 78 Mg).

Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych

Odpady te często są mieszane z odpadami komunalnymi. Dokładne określenie ich ilości jest prawie niemożliwie. Na terenie Gminy Doruchów nie prowadzi się selektywnej zbiórki tego rodzaju odpadów. Szacunkowo na terenie gminy może być wytwarzanych ok. 206 800 (207 Mg).

Osady ściekowe

Na terenie Gminy Doruchów funkcjonuje oczyszczalnia ścieków komunalnych. W wyniku eksploatacji powstają następujące odpady:

Tabela nr 5 Rodzaje odpadów wytwarzanych w oczyszczalni ścieków w Doruchowie

Rodzaj odpadów	Kod odpadu	Ilość
Skratki z kraty technologicznej, sprasowane	19 08 01	0,8 Mg
Odpady z piaskownika	19 08 02	0,8 Mg
Osady z oczyszczania ścieków komunalnych	19 08 05	8 Mg

Dane uzyskane z Urzędu Gminy Doruchów (rok 2003)

Odpady powstałe w wyniku funkcjonowania oczyszczalni są przekazywane na składowisko odpadów w Doruchowie. Każdy z odpadów posiada własną kwaterę na wskazanym składowisku.

5.3 Gospodarka odpadami komunalnymi (zbieranie, gromadzenie, transport)

Odbiorem odpadów komunalnych za terenu Gminy Doruchów zajmują się następujące podmioty gospodarcze:

Tabela 6 Wykaz podmiotów zajmujących się odbiorem odpadów komunalnych z terenu Gminy Doruchów

Nazwa podmiotu gospodarczego	Adres	Rodzaj prowadzonej działalności
Usługi Transportowe Kazimierz Rybczak	ul. Krótka 7 Doruchów	Wywóz odpadów komunalnych
Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Doruchowie	ul. Rolna 5 Doruchów	Wywóz odpadów komunalnych
RETHMANN – Sanitech Poznań	ul. Górecka 104 Poznań	Wywóz odpadów komunalnych

Na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy Doruchów

Selektywna zbiórka odpadów

Na terenie Gminy Doruchów nie prowadzi się selektywnej zbiórki odpadów (szkło, papier, tworzywa sztuczne, metale). Według informacji zaczerpniętych w Urzędzie Gminy Doruchów, planuje się, że w najbliższym czasie firma RETHMANN – Sanitech Poznań rozstawi pojemniki na selektywną zbiórkę odpadów.

System selektywnej zbiórki odpadów dopiero zacznie w gminie funkcjonować więc określenie ilości wytwarzanych odpadów (surowców wtórnych) – głównie odpadów opakowaniowych – jest niemożliwe. Na podstawie przyjętych wskaźników (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami) przyjąć możemy założenia dotyczące ilości wytwarzanych odpadów na terenie Gminy Doruchów:

Tabela nr 7 Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych w ciągu roku

Rodzaj odpadu	Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów w ciągu roku [kg]
Opakowania z papieru i tektury	55 008,5 (ok. 55 Mg)
Opakowania wielomateriałowe	8 944,1 (ok. 9 Mg)
Opakowania z tworzyw sztucznych	108 725,1 (ok. 109 Mg)
Opakowania ze szkła	5 170 (ok. 5 Mg)
Opakowania z blachy stalowej	8427,1 (ok. 8,5 Mg)
Opakowania z aluminium	2 429,9 (ok. 2,5 Mg)

Na podstawie Krajowego Planu Gospodarki odpadami

Do tych wyliczeń należy jeszcze dodać ilość odpadów opakowaniowych wytwarzanych w podmiotach gospodarczych. Jednak brakuje danych (wojewódzka baza danych) aby te wielkości określić.

5.4 Ilość i źródła powstawania odpadów w sektorze gospodarczym

Oszacowanie ilości wytwarzanych odpadów na podstawie informacji zawartych w wydanych decyzjach zatwierdzających program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, pozwoleniach na wytwarzanie odpadów oraz złożonych informacjach o wytworzonych odpadach może powodować błędne wnioski. Przy składaniu ww. uzgodnień do jednostek administracji samorządowej (starostwo, województwo) określa się często górną granicę wytwarzania odpadów w ciągu roku (dane zawyżone). Na podstawie wydanych uzgodnień możemy jedynie wnioskować o rodzajach wytwarzanych odpadów.

Bardzo dobrym miernikiem ilości wytwarzanych odpadów są sprawozdania roczne dotyczące ilości wytworzonych odpadów składane do Urzędu Marszałkowskiego. Jednak z przeprowadzonego własnego rozpoznania wynika iż obowiązek ten nie jest spełniany – brakuje wiedzy w tym zakresie u osób zarządzających przedsiębiorstwami.

Tabela nr 8 Podmioty wpisane w rejestrze działalności gospodarczej w Gminie Doruchów

Podmioty gospodarcze w rejestrze gminy	Liczba zarejestrowanych podmiotów
Budownictwo	26
Gastronomia	2
Handel	68
Produkcyjno-usługowe	6
Usługi przemysłowe	5
Pozostałe usługi materialne	38
Produkcja wyrobów	7
Transport	24
Usługi niematerialne	32
RAZEM	208

Dane z Urzędu Gminy Doruchów

Tabela nr 9 Wykaz uregulowań prawnych, podmiotów działających na terenie gminy, w zakresie gospodarki odpadami

Nazwa podmiotu gospodarczego	Nr decyzji	Data wydania
Rethmann - Sanitech Poznań sp. z o.o	OŚ 7632/47/2003-2004	26.01.2004
Zakład Masarski Tadeusz Krawiec	OS 7644/32/01	07.06.2001
Gminna Spółdzielnia "SCh"	OS 7644/31/01	07.06.2001
PUH Bochm Franciszek	OS 7644/25/01	07.05.2001
Apteka "PHARMACON" Stanisława Wiciak	OS 7644/4/00	10.07.2000
Urząd Gminy Doruchów	OS 7644/55/00	15.11.2000
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowo-Produkcyjne s.c. J. Stempin i H. Musiała	OS 7623/08/02	02.04.2002
Sklep z częściami do ciągników i maszyn rolniczych Władysław Krzemiński	OS 7623/09/02	25.03.2002
"PASPOL" Wyrób Pasów Tapicerskich Józef Polak	OS 7623/14/02	25.06.2002

Na podstawie danych z Urzędu Gminy Doruchów

Zużyte opony

Na terenie Gminy Doruchów nie funkcjonuje zbiórka zużytych opon. Odpady są przede wszystkim wytwarzane w miejscach serwisowania pojazdów. Dokładne określenie ilości wytwarzanego odpadu jest niemożliwe (brak danych). Szacunkowo przyjmuje się iilość wytwarzanych odpadów w przedziale 12 – 18 Mg rocznie.

Wyeksploatowane pojazdy

Na terenie Gminy Doruchów nie działa żadna stacja demontażu zużytych pojazdów, która, zgodnie z przepisami, mogłaby wydawać zaświadczenia o złomowaniu pojazdów. Nie funkcjonuje również punkt zbiórki zużytych pojazdów. Ilość wytwarzanych odpadów jest trudna do określenia. Na podstawie wewnętrznych analiz szacuje się, że na terenie gminy powstaje ok. 100 zużytych pojazdów rocznie. Zaznaczyć trzeba fakt, że zużyte pojazdy nie muszą pozostawać na terenie gminy. Ten rodzaj odpadu jest bardzo często zagospodarowywany poza miejscem wytworzenia.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

W gminie nie prowadzi się punktu zbiórki odpadów sprzętu elektronicznego (telewizory, magnetowidy, komputery, magnetofony, urządzenia biurowe, odbiorniki radiowe) oraz sprzętu elektrycznego (sprzęt AGD – pralki, zmywarki, kuchenki). Określenie dokładnej ilości wytwarzanych odpadów, na dzień dzisiejszy, nie jest możliwe. Szacuje się wytwarzanie odpadów w ciągu roku na poziomie 25 - 28 Mg.

Odpady zawierające PCB

Brak jakichkolwiek informacji dotyczących występowania tego rodzaju odpadów na terenie gminy.

Odpady zawierające azbest

Popularność tego rodzaju wyrobów (szczególnie w budownictwie) w poprzednich latach spowodowała, że na terenie kraju znajduje się bardzo duża jego ilość. Odpad powstaje głównie w wyniku prac remontowo-budowlanych. W gminie nie przeprowadzono inwentaryzacji wyrobów budowlanych zawierających azbest.

Ilość wytworzonych odpadów zależy od ilości wykonywanych prac remontowo-budowlanych. Określenie średniej rocznej ilości wytwarzanych odpadów nie jest możliwe z powodu trudności określenia ilości wykonywanych prac remontowo-budowlanych z użyciem wyrobów budowlanych zawierających azbest.

Baterie i akumulatory

Akumulatory ołowiowe są powszechnie używane zarówno w zakładach przemysłowych jak i w gospodarstwach domowych (użytkowanie pojazdów). Należy zwrócić uwagę na fakt, że odpady te obecnie powstają w dużym rozproszeniu. Z biegiem lat należy się spodziewać ogniskowania źródeł wytwarzania tego rodzaju odpadu (wymiana akumulatorów w specjalistycznych zakładach, uregulowania dotyczące wprowadzenia obowiązku zwrotu starego akumulatora przy zakupie nowego lub zapłacenie opłaty depozytowej). Czynnikiem sprzyjającym w odzyskiwaniu zużytych akumulatorów jest fakt wprowadzenia przepisów zmuszających przedsiębiorców produkujących baterie i akumulatory do prowadzenia ich odzysku i recyklingu. Ilość wytwarzanych odpadów w postaci akumulatorów i baterii jest bardzo trudna do określenia. Szacuje się wytwarzanie tego rodzaju odpadu na terenie gminy w ilości 24 Mg rocznie.

Na terenie gminy są dwa podmioty gospodarcze, które uzyskały zezwolenie na zbieranie tego rodzaju odpadu:

Tabela 10 Wykaz podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na zbieranie zużytych akumulatorów

Nazwa podmiotu	Adres	Nr decyzji	Data wydania
Sklep z częściami do ciągników i maszyn rolniczych Władysław Krzemiński	Doruchów ul. Rolna 5	OS 7623/09/02	25.03.2002
PHUP s.c. J. Stempin i H. Musiała	Ostrzeszów ul. Borek 2; Doruchów ul. Kaliska	OS 7623/08/02	02.04.2002

Oleje odpadowe

Oleje odpadowe (oleje przepracowane) powstają zarówno w wyniku eksploatacji pojazdów jak i maszyn przemysłowych. Obecnie na terenie Gminy Doruchów nie funkcjonuje system zbiórki tego rodzaju odpadów. Zważyć trzeba uwagę na fakt, że bardzo duża ilość olejów przepracowanych jest zagospodarowywana w nieprawidłowy sposób (wylewanie do kanalizacji ściekowej, spalanie). Problem ten głównie istnieje w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) oraz indywidualnych użytkowników pojazdów. Obecnie brakuje danych na temat ilości wytwarzanych odpadów. Szacunki dla tej grupy odpadów wahają się pomiędzy 17 a 20 Mg rocznie.

Odpady medyczne

Odpady medyczne składają się zasadniczo z dwóch grup: odpadów komunalnych oraz odpadów niebezpiecznych. Odpady medyczne niebezpieczne to: zużyte strzykawki, opatrunki, przeterminowane leki, części tkanek ludzkich, substancje chemiczne. Na terenie Gminy Doruchów działa jeden podmiot zajmujący się opieką zdrowotną: Niepubliczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej „ESKULAP” ul. Sportowa 1. Oprócz tego funkcjonują podmioty zajmujące się usługami pielęgniarskimi.

Na podstawie przeprowadzonych wywiadów możemy określić szacunkową ilość wytwarzanych odpadów na poziomie 1-2 Mg rocznie.

Odpady weterynaryjne

Głównym źródłem wytwarzania odpadów są praktyki weterynaryjne. Na terenie Gminy Doruchów prowadzone jest jeden taki punkt. Odpady powstałe w wyniku funkcjonowania tych jednostek należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych w swoim oddziaływaniu na środowisko naturalne oraz zdrowie i życie człowieka. Odpady te powinny być selekcjonowane z ogólnego strumienia odpadów wytwarzanych w wyniku prowadzenia usług weterynaryjnych – i przekazywane do unieszkodliwienia w specjalistycznych instalacjach. Na terenie Gminy Doruchów brak jakichkolwiek informacji na temat ilości wytwarzanych odpadów weterynaryjnych. Dokładne określenie miejsca jak i ilości wytwarzanych odpadów jest tym bardziej utrudnione ponieważ specyfika tej działalności charakteryzuje się bardzo dużą mobilnością (odpady są wytwarzane w różnych miejscach – niekoniecznie na terenie gminy).

5.5 Gospodarka odpadami w sektorze gospodarczym (zbieranie, gromadzenie,transport)

Odbiorem odpadów od podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy Doruchów zajmują się wyspecjalizowane firmy. Z uzyskanych danych wynika, że na terenie gminy w zakresie odbioru i transportu odpadów działają głównie następujące podmioty:

• Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Doruchowie (skup złomu)

• Zakład Handlowo-Usługowy MIET- POL (skup złomu)

• RETHMANN Sanitech sp. z o.o. Poznań (odpady komunalne)

• Usługi Transportowe Kazimierz Rybczak (odpady komunalne)

Liczba przedsiębiorstw obsługujących podmioty gospodarcze prowadzące działalność na terenie gminy w zakresie gospodarki odpadami jest na pewno znacznie większa. Zważyć trzeba jednak uwagę na fakt, że tylko ok. 9 na 208 podmiotów gospodarczych ma uregulowaną prawnie gospodarkę odpadami. Przyczyn braku uregulowania prawnego w tym zakresie należy upatrywać w braku wiedzy na temat istniejących obowiązków wśród przedsiębiorców. Można również wysnuć wniosek, iż świadomość osób kierujących podmiotami gospodarczymi na temat prawidłowej gospodarki odpadami jest bardzo niska.

5.6 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów

Instalacje do odzysku

Na terenie gminy działają trzy podmioty gospodarcze, które posiadają zezwolenia na gospodarowanie odpadami (odzysk):

Tabela 11 Wykaz podmiotów zajmujących się gospodarką odpadami na terenie Gminy Doruchów

Nazwa podmiotu	Adres	Nr decyzji	Data wydania	Zakres zagospodarowania odpadów
PUH Bochm Franciszek	Przytocznica 60 Doruchów	OS 7644/25/01	07.05.2001	wykorzystywanie odpadów w postaci żużla paleniskowego oraz mieszanek popiołowo-żużlowych.
"PASPOL" Wyrób Pasów Tapicerskich Józef Polak	Doruchów ul. Rzemieślnicza 8	OS 7623/14/02	25.06.2002	zezwolenie na odzysk odpadów w postaci złomowanej taśmy transporterowej wykorzystywanej do wyrobu pasów tapicerskich

Dane z Urzędu Gminy Doruchów

Instalacje do unieszkodliwiania

Na terenie Gminy Doruchów znajduje się jedno składowisko odpadów. Składowisko jest zlokalizowane jest w miejscowości Doruchów-Rudniczysko, 120 m na zachód od drogi Kępno – Doruchów. Składowisko jest zlokalizowane zgodnie z ogólnym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów (decyzja z dnia 25.04.1996 nr ZP7330/16096). Składowisko zlokalizowano w enklawie leśnej. Najbliższe zabudowania znajdują się ok. 150 m od terenu składowiska. Składowisko zlokalizowane jest w wyrobisku powstałym po eksploatacji piasku. Dno wysypiska jest uszczelnione folią PCV o grubości 2 mm. Ilość odpadów deponowanych na składowisku odpadów szacuje się na ok. 1,38 tys. Mg (stopień wypełnienia ok. 55%) - dane z listopada 2003 roku. Według danych zawartych w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami na składowisko będzie jeszcze można dostarczyć ok. 2,47 tys. Mg odpadów.

Infrastruktura składowiska to:

• kwatera składowa będąca w trakcie eksploatacji,

• uszczelnienie dna,

• kontener socjalny,

• zasieki na surowce wtórne,

• ogrodzenie,

• drenaż odcieków,

• studzienka zbiorcza na odcieki,

• instalacja wodociągowa,

• instalacja elektryczna,

• brodzik dezynfekcyjny.

Składowisko nie posiada:

• wagi samochodowej,

• pasa zieleni ochronnej,

• instalacji ujmującej gaz składowiskowy,

• kompaktora,

• repet do badania osiadania powierzchni składowiska.

5.7 Ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami

W Gminie Doruchów wprowadzony został tylko system zbiórki odpadów komunalnych. Na terenie gminy dopiero ma być wprowadzony system zbiórki surowców wtórnych. Firma Rethman z Poznania otrzymała pozwolenie na odbiór odpadów komunalnych. Na terenie gminy nie prowadzi się selektywnej zbiórki pozostałych odpadów (odpady budowlane, wielkogabarytowe, niebezpieczne, biodegradowalne). .

Brakuje informacji na temat dzikich wysypisk odpadów. Prawdopodobnie występowanie tego rodzaju miejsc jest zjawiskiem marginalnym.

Bardzo istotnym elementem w systemie zarządzania gospodarką odpadami są uregulowania formalne. Na terenie gminy niestety wskaźnik ten jest bardzo mały. Zaledwie 9 podmiotów na 208 istniejących ma uregulowaną tę kwestię.

W gminie brakuje jakiegokolwiek kompleksowego systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych, budowlanych od mieszkańców. Zaznaczyć trzeba iż tego rodzaju systemy są systemami kosztownymi.

6. Prognozy wytwarzania odpadów na terenie Gminy Doruchów w latach 2003-2010

Prognoza ilości wytwarzanych odpadów w najbliższych latach musi uwzględniać wiele czynników. Do dwóch najważniejszych zaliczyć możemy wzrost lub spadek ludności gminy oraz poziom rozwoju gospodarczego. Kolejnym z czynników może być wskaźnik rozwoju cywilizacyjnego (często jest on skorelowany ze wzrostem gospodarczym ale nie jest od niego w pełni zależny).

W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami przyjęto założenia wzrostowe liczby ludności z terenów wiejskich oraz wzrost ilości pewnych frakcji zawartych w odpadach komunalnych. Oba te czynniki zostały uwzględnione w poniższej analizie.

Ponadto przyjęto również wariant spadku liczby ludności w Gminie Doruchów. Zjawisko to można zaobserwować analizując dane z poprzednich lat. Dla tego wariantu również przyjęto wzrost ilości pewnych frakcji zawartych w odpadach komunalnych.

6.1 Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych

Ogólnokrajowy wskaźnik zmian demograficznych dla wsi wynosi -0,1% (zmiany do roku 2010).

Tabela nr 12 Liczba mieszkańców Gminy Doruchów w latach: 2000, 2001, 2002, 2003

Lata	2000	2001	2002	2003
Liczba mieszkańców	5185	5181	5174	5170

Dane uzyskane z materiałów Urzędu Gminy Doruchów

Analizując powyższą tabelę możemy dojść do wniosku, że wskaźnik spadku ludności na poziomie 0,1% jest wskaźnikiem odzwierciedlającym tendencję panująca w gminie. Do dalszych analiz przyjmiemy wskaźnik spadku ilości mieszkańców na poziomie 0,1 % rocznie.

Tabela nr 13 Planowana liczba mieszkańców gminy na lata 2005, 2010, 2014 (spadek liczby mieszkańców)

Lata	2005	2010	2014
Liczba mieszkańców	5165	5160	5155

Zakładany spadek liczby mieszkańców 0,1% rocznie

6.2 Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych do roku 2010

Na podstawie przedstawionych wcześniej wskaźników określających roczne wytwarzanie odpadów komunalnych na jednego mieszkańca możemy wyliczyć prognozę wytwarzanych odpadów w poszczególnych latach.

Tabela nr 14 Planowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych rocznie na jednego mieszkańca (założenie spadku liczby mieszkańców)

Lata	2005	2010	2014
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych kg/M/r	1 182 413,64 (1 182 Mg)	1 193 508,82 (1 194 Mg)	1 201 410,52 (1 201 Mg)

Tabela nr 15 Planowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych z podziałem na poszczególne frakcje (spadek liczby ludności)

Frakcja	Udział w masie	Lata	Ilość kg w ciągu roku
Odpady organiczne	7%	2005	137 313,59
		2010	137 794,44
		2014	137 946,42
Papier i tektura	18%	2005	137 344,58
		2010	138 583,74
		2014	138 449,45
Tworzywa sztuczne	10%	2005	145 022,87
		2010	144 882,48
		2014	141 847,25
Szkło	28%	2005	104 786,49
		2010	106 778,75
		2014	107 742,03
Frakcja drobna (0-10 mm)	9%	2005	203 885,28
		2010	197 577,27
		2014	191 464,24
Żelazo i inne metale	11%	2005	34 69072
		2010	34 657,14
		2014	34 623,56
Pozostałe odpady palne	8%	2005	33 611,75
		2010	33 915,01
		2014	34 129,09
Pozostałe odpady niepalne	9%	2005	68 436,25
		2010	69 053,70
		2014	69 676,66
RAZEM	100%	2005	865 091,53
		2010	863 242,52
		2014	855 878,70

Uwzględniono prognozę zmian wskaźników emisji odpadów w latach 2005, 2010, 2014 w Polsce na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami

Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych

Średnio jeden mieszkaniec gminy wiejskiej wytwarza ok. 2 kilogramów odpadów niebezpiecznych rocznie (w grupie odpadów komunalnych).

Tabela nr 16 Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych (spadek liczby mieszkańców)

Lata	2005	2010	2014
Liczba mieszkańców	5165	5160	5155
Ilość rocznie wytwarzanych odpadów niebezpiecznych	10 330	10 320	10 310

Na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami

Prognoza ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych

Tabela nr 17 Ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych rocznie w poszczególnych latach (spadek liczby mieszkańców) [kg]

Lata	2005	2010	2014
Opakowania z papieru i tektury	81 289,87	82 023,29	81 943,81
Opakowania wielomateriałowe	9 114,16	9 196,39	9 187,48
Opakowania z tworzyw sztucznych	35 316,72	35 282,53	34 543,38
Opakowania ze szkła	99 518,19	101 410,28	102 325,14
Opakowania z blachy stalowej	8 503,14	8 494,91	8 486,68
Opakowania z aluminium	2 451,83	2 449,45	2 447,08

Na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami

Tabela nr 18 Ilość wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanych rocznie w poszczególnych latach (spadek liczby mieszkańców)

Lata	2005	2010	2014
Odpady wielkogabarytowe	82 061 (ok. 82 Mg)	81 982 (ok. 82 Mg)	81 902 (ok. 82 Mg)
Odpady budowlane	224 057 (ok. 224 Mg)	237 092 (ok. 237 Mg)	252 447 (ok. 252 Mg)

Na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami

6.3 Prognozy wytwarzania odpadów w sektorze gospodarczym do roku 2010

Zmiany ilości wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym uwarunkowane są wieloma czynnikami. Do najważniejszych z nich zaliczyć możemy:

• wzrost produktu krajowego brutto,

• wzrost liczby mieszkańców,

• stagnacja lub rozwój pewnych gałęzi gospodarki,

• wdrażanie nowych technologii,

• zmiany polityki, struktury gospodarczej po wejściu w struktury Unii Europejskiej.

Szacuje się, że na każdy 1% wzrostu produktu krajowego brutto wzrasta emisja odpadów o ok. 2%. Po przeanalizowaniu Planów Gospodarki Odpadami (krajowy, wojewódzki, powiatowy) przypuszcza się, że nastąpi wzrost emisji odpadów od 1 – 3 %. W okresie 2006 – 2010 przypuszcza się, że ilość wytwarzanych odpadów będzie spadać. Spowodowane to będzie m. in. Wdrożeniem nowocześniejszych technologii oraz systemów zarządzania (np. Seria normy ISO 14000).

W najbliższych latach (do 2010 roku) możemy spodziewać się wzrostu ilości odpadów opakowaniowych. Co nie wynika ze zwiększenia poziomu ich emisji, lecz z wprowadzenia poprawek w zakresie gospodarowania tymi odpadami oraz ewidencji. Realna ilość odpadów opakowaniowych powinna się zmniejszyć w skutek wprowadzenia w 2002 roku przepisów dotyczących gospodarowania tymi odpadami.

Na pewno ulegną zmianie (do roku 2010) ilości wytwarzanych odpadów w poszczególnych grupach odpadów na rzecz innych grup odpadów. Za prosty przykład można podać szacunki, iż ilość odpadów medycznych będzie wzrastać ponieważ wzrastać będzie średnia długości życia obywateli.

Na podstawie analizy planów wyższego rzędu przewiduje się: “W sektorze rolno-spożywczym w związku z jego reorganizacją (zmiana profilu działalności z mało i średnio obszarowej na wielkoobszarową, limity produkcji wynikające z przystąpienia do Unii Europejskiej) można się spodziewać wzrostu ilości odpadów zarówno pochodzących z produkcji rolnej (odpady organiczne roślinne i zwierzęce) jak i środków wspomagających samą produkcję rolną (nawozy, urządzenia techniczne). Niemniej można się także spodziewać wzrostu miejscowego zagospodarowania powstałych odpadów organicznych (np. na pasze, kompost czy energie) co w łącznym bilansie odpadów może zniwelować wzrost ilości odpadów z sektora rolno-spożywczego.”

7. Priorytety i cele w dziedzinie gospodarki odpadami

7.1 Polityka i strategia Państwa w zakresie gospodarki odpadami

7.1.1 Gospodarka odpadami w założeniach II Polityki Ekologicznej Państwa

W opracowanym dokumencie II Polityka Ekologiczna Państwa znaleźć możemy szereg założeń, priorytetów i celów działalności państwa w zakresie ochrony środowiska. Założenia te, podzielone na priorytety krótkookresowe i średniookresowe, wskazują kierunki działań do roku 2025. Do głównych priorytetów krótkookresowych i średniookresowych w zakresie gospodarowania odpadami w podanym w dokumencie należą:

• przygotowanie strategii gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;

• opracowanie planów gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym
  i lokalnym oraz we współpracy z innymi krajami, z wydzieleniem planów gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (w tym wybranymi rodzajami odpadów)
  i odpadami z opakowań;

• przygotowanie programów likwidacji specyficznych odpadów niebezpiecznych oraz przyspieszenie realizacji programu likwidacji mogilników;

• tworzenie nowych struktur organizacyjnych i systemów dla udzielania pozwoleń, prowadzenia kontroli, identyfikacji i rejestracji odpadów oraz zakładów przeróbki odpadów;

• identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych;

• zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie ze wspólnotowymi zasadami bliskości i samowystarczalności;

• ograniczenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach;

• wdrożenie w całym kraju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych;

• wprowadzenie systemów ewidencji zakładów posiadających rocznie ponad 500 litrów olejów odpadowych;

• tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku;

• opracowanie i stopniowe wdrażanie narodowej strategii redukcji ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy rady 1999/31/WE
  w sprawie składowania odpadów;

• wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w tym prowadzenie monitoringu.

7.1.2. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010.

Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji zadań związanych z ochroną środowiska. Polityka ekologiczna państwa w coraz większym stopniu powinna się dokonywać poprzez zmiany modelu produkcji i konsumpcji, a także poprzez działania ochronne.

Cele ekologiczne zostały ujęte w 4 blokach:

1. Cele i zadania o charakterze systemowym (rozwój gospodarczo – społeczny, edukacja ekologiczna).

2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody (ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona lasów, powierzchni ziemi).

3. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii: wykorzystanie energii odnawialnej.

4. Jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne: gospodarka wodno – ściekowa, gospodarowanie odpadami, oddziaływanie hałasu, pola elektromagnetyczne, awarie przemysłowe.

W polityce ekologicznej państwa w ramach celów średniookresowych do 2010 roku sformułowano następujące zadania na lata 2003-2007:

Cele w zakresie gospodarki odpadami:

• Pełne wprowadzenie w życie regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach oraz rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy zgodnie z przyjętym harmonogramem;

• Ratyfikację konwencji międzynarodowych dotyczących gospodarki odpadami oraz dostosowanie do wymagań tych konwencji prawodawstwa krajowego;

• Zwiększenie poziomu odzysku (recykling) odpadów przemysłowych poprzez odpowiednia politykę podatkową i system opłat za korzystanie środowiska;

• Stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi zapewniającej wzrost odzysku zmniejszającego ich masę.

Zadania o charakterze priorytetowym, które w ramach realizacji wyżej wymienionych celów należy wykonać w latach 2003 – 2006:

• zakończenie wdrażania przepisów prawa w zakresie gospodarki odpadami, zmienionego w latach 2001 – 2002 w ramach harmonizacji z prawem Unii Europejskiej, poprzez uruchomienie systemów ewidencji i kontroli odpadów oraz opracowanie i podjęcie realizacji krajowego i wojewódzkich planów gospodarki odpadami,

• opracowanie i rozpoczęcie realizacji programów unieszkodliwiania odpadów szczególnie niebezpiecznych, objętych przepisami Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych (2004r.),

• opracowanie i realizację krajowego i regionalnych planów zintegrowanego gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, obejmującymi sieć magazynów, w tym szczególnie magazynów odpadów powypadkowych, oraz sieć instalacji do unieszkodliwiania (2006 r.).

7.1.3 Gospodarka odpadami w narodowej strategii ochrony środowiska

Dokument pt. „Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000 – 2006” określa między innymi strategię gospodarki odpadami dla naszego kraju. Określono w tym dokumencie następujące działania o charakterze inwestycyjnym (inwestycje na lata 2003-2006):

• wdrażanie istniejących programów gospodarki odpadami w mniejszych jednostkach osiedleńczych,

• realizacja inwestycji rewitalizacyjnych na terenach zdegradowanych

W ramach działań pozainwestycyjnych określonych ww. dokumencie proponuje się objęcie usługami w zakresie zorganizowanego wywozu odpadów komunalnych 95% populacji Polski. Zamiar ten ma być zrealizowany do końca roku 2006.

7.1.4 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami obejmuje obszar całego kraju. Został sporządzony jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późniejszymi zmianami), która w rozdziale 3 art.14 – 16 wprowadza obowiązek opracowania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami zawiera zadania w zakresie gospodarki odpadami konieczne do realizacji celów zawartych w dokumencie p. t. „II Polityka Ekologiczna Państwa”, jak również określone w „Programie wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 - 2010” i „Narodowym programie przygotowania do członkostwa” w obszarze „Środowisko” wraz z zestawem planów implementacyjnych, z uwzględnieniem Dyrektyw Unii Europejskiej w zakresie odpadów. Stanowi on wykaz wytycznych w dziedzinie gospodarki odpadami komunalnymi, przemysłowymi, w tym niebezpiecznymi, obligatoryjnych dla planów niższego szczebla.

Cele w sektorze komunalnym:

• objęcie wszystkich mieszkańców kraju zorganizowaną zbiórką odpadów; a co za tym idzie wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych do środowiska,

• podnoszenie świadomości społecznej obywateli,

zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osiągnięcia w roku 2007:

• poziomu odzysku – 50%,

• poziomu recyklingu – 25%,

• kompostowanie odpadów zielonych,

• wydzielanie odpadów budowlanych wchodzących w strumień odpadów komunalnych,

• intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektywnych składowisk odpadów komunalnych; budowa składowisk regionalnych wg. standardów UE.

Preferuje się kojarzenie gospodarki odpadami komunalnymi ulegającymi biodegradacji z gospodarką komunalnymi osadami ściekowymi oraz budowę wspólnych zakładów odzysku i unieszkodliwiania. Natomiast dążyć się będzie do zamykania składowisk nie spełniających wymagań technicznych.

Cele w sektorze gospodarczym:

• dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r.,

• rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych,

• wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych),

• identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych,

• wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
  w tym prowadzenie monitoringu,

• rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i ponownego zastosowania odpadów,

• kontynuację prac badawczo-rozwojowych dotyczących technologii małoodpadowych oraz technologii odzysku i ponownego użycia odpadów.

Cele w gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi:

• całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do 2010 r. poprzez kontrolowane unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB,

• zapewnienie odzysku i recyklingu olejów smarowych (z wyłączeniem olejów bazowych i olejów przepracowanych) do roku 2007 zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• zapewnienie bezpiecznego dla zdrowia ludzi usunięcia wyrobów zawierających azbest i zdeponowania ich na wyznaczonych składowiskach w sposób eliminujący ich negatywne oddziaływanie,

• likwidację do 2010 r. mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin,

• zapewnienie odzysku i recyklingu zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych do 2007 roku zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• w wycofanych z użytkowania samochodach:

• do 2003 roku – eliminację w konstruowanych samochodach związków ołowiu, kadmu, rtęci, chromu sześciowartościowego;

• do 2006 roku – ponowne wykorzystanie części i odzysk surowców w ilości stanowiącej 95% średniej masy pojazdu;

• minimalizacja ilości powstawania specyficznych odpadów medycznych, wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania poprzez segregację odpadów u źródła powstania, a także eliminacji nieprawidłowych praktyk w gospodarowaniu odpadami medycznymi.

Cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi:

• zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego,

• zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych,

• maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego.

7.2 Polityka i strategia Województwa Wielkopolskiego w zakresie gospodarki odpadami

7.2.1 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego

W „Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego” przyjętej uchwałą nr XXVI/386/2000 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 10 lipca 2000 r., przedstawiono Program Ochrony Środowiska. Zawartych jest tam szereg działań i przedsięwzięć służących szeroko pojętej ochronie środowiska. Na szczególną uwagę zasługują następujące zadania realizacyjne związane z gospodarką odpadami:

1. Wdrożenie ponadlokalnych systemów wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych z uwzględnieniem właściwego postępowania z odpadami niebezpiecznymi, w tym zawierającymi substancje toksyczne – na przykład program „Czyste miasto, czysta gmina”.

2. Utworzenie subregionalnych systemów usuwania i unieszkodliwiania odpadów medycznych w oparciu o instalacje w Koninie, Lesznie i Poznaniu.

3. Integracja przerobu i zagospodarowania odpadów z produkcją energii elektrycznej i cieplnej. Projekt dla Ostrowa Wlkp. oraz wdrażanie innych tego typu programów pilotażowych.

4. Likwidacja, bądź modernizacja tzw. mogilników na przeterminowane środki ochrony roślin i nawozy oraz opakowania po nich.

5. Zorganizowanie regionalnego systemu usuwania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych i zawierających substancje trujące.

6. Likwidacja wylewiska ługów pokrystalicznych w Luboniu.

7. Przywracanie do stanu właściwego terenów zdegradowanych w wyniku działalności gospodarczej.

8. Zorganizowanie regionalnego systemu wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych i innych należących do grupy niebezpiecznych.

7.2.2 Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego

W Planie Gospodarki Odpadami dla województwa wielkopolskiego określono cel ogólny długookresowy do roku 2014, mówiący o zminimalizowaniu ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe zadanie ponieważ odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów środowiska. Następnie w planie określono cele krótkoterminowe i średniookresowe dla postępowania z odpadami komunalnymi i osadami ściekowymi.

Cele dla odpadów komunalnych (zawarte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami):

• Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców województwa.

• Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, a do 2010 roku 75% całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.

• Osiągnięcie w 2006 roku zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:

• opakowania z papieru i tektury – 45%

• opakowania ze szkła – 35%

• opakowania metalowe – 35%

• opakowania wielomateriałowe – 20%

• odpady wielkogabarytowe – 26%

• odpady budowlane – 20%

• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 22%

• Osiągnięcie w 2010 roku zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:

• opakowania ze szkła – 45%

• opakowania z papieru i tektury – 50%

• opakowania z tworzyw sztucznych – 30%

• opakowania metalowe – 45%

• opakowania wielomateriałowe – 30%

• odpady wielkogabarytowe – 70%

• odpady budowlane – 60%

• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 80%

Dla osadów ściekowych:

• Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa.

• Zwiększenie stopnia przetwarzania komunalnych osadów ściekowych.

• Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach ściekowych przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego.

Dla osiągnięcia założonych celów , konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze województwa wielkopolskiego.

• Podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów.

• Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej).

• Utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami

• Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

• Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.

• Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych

• Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników ulegających biodegradacji.

• Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów ochrony środowiska, a będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych.

• Intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych

• Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależność od uwarunkowań lokalnych (przesypywanie odpadów na składowisku, termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach).

• Likwidacja tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków.

• Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych.

• Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależność od uwarunkowań lokalnych (przesypywanie odpadów na składowisku, termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach).

• Likwidacja tymczasowego składowania osadów na terenach oczyszczalniach ścieków.

• Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych.

7.3 Polityka i strategia Powiatu Ostrzeszowskiego w zakresie gospodarki odpadami

7.3.1 Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Ostrzeszowskiego

Na podstawie wyników analizy zawartej w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami możemy stwierdzić, że podstawowym sposobem postępowania z odpadami na terenie Powiatu Ostrzeszowskiego jest organizacja ponadgminnych systemów gospodarki odpadami. Ponadto Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami przyjmuje założenia Krajowego Planu Gospodarki Odpadami i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami.

7.4. Główne akty prawne regulujące gospodarkę odpadami wraz z projektami zmian

1. Ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 roku,

2. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132, poz.622 z późniejszymi zmianami) z dnia 13 września 1996 rok.

3. Ustawa - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) z dnia 27 kwietnia 2001 roku.

4. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawa o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085) z dnia 27 lipca 2001 r.

5. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz .U. Nr 63, poz. 638) z dnia 11 maja 2001 roku.

6. Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz.639) z dnia 11 maja 2001 roku.

7. Ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 16, poz.95 z późniejszymi zmianami) z dnia 8 marca 1990 roku.

8. Ustawa o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7 poz. 78 z 2003 r) z dnia 19 grudnia 2002 roku.

9. Ustawa o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 11 poz. 97 z 2004 r.) z dnia 18 grudnia 2003 roku.

Przepisy zawarte w/w ustawach oraz rozporządzenia wydane na podstawie tych ustaw określają obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność podmiotów prawnych i osób fizycznych w zakresie ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami.

Niektóre projekty aktów prawnych

Projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach.

Celem nowelizacji jest nałożenie na niektórych posiadaczy odpadów dodatkowych obowiązków, mających na celu ograniczenie zjawiska kradzieży niektórych elementów i części wyposażenia sieci wodociągowych i kanalizacyjnych (takich jak pokrywy włazów wodociągowych i kanalizacyjnych czy kratki ściekowe) czy też urządzeń energetycznych, trakcyjnych, zabezpieczenia ruchu kolejowego. Dodatkowe obowiązki będą obejmowały: obowiązek wystawienia karty przekazania odpadu dla wszystkich odpadów za wyjątkiem odpadów komunalnych przekazywanych podmiotom prowadzącym usługi w zakresie usuwania tych odpadów; obowiązek okresowego przekazywania informacji wskazujących posiadaczy, od których posiadacz prowadzący odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów przejął określone rodzaje odpadów; umieszczanie na karcie przekazywania odpadu numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby, gdy posiadaczem przekazującym odpady jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady wymienione na liście odpadów niebezpiecznych nie stanowią odpadów niebezpiecznych oraz sposobu ustalenia spełnienia tych warunków.

Delegacja do ww. rozporządzenia znajduje się w ustawie o odpadach, Art. 4. ust. 1 pkt. 2. Wejście w życie rozporządzenia może spowodować zmniejszenie udziału odpadów niebezpiecznych w bilansie wszystkich odpadów poprzez zmianę ich klasyfikacji, jeżeli spełnią one wymagane warunki.

Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ograniczeń i zakazów stosowania określonych substancji używanych do produkcji opakowań.

Głównym założeniem projektu rozporządzenia jest zmniejszenie szkodliwości dla środowiska i zdrowia określonych rodzajów opakowań.

8. Cele przewidziane do realizacji w gospodarcze odpadami na terenie Gminy Doruchów w latach 2004-2010

Podstawą do wyznaczenia celów w gospodarce odpadami dla gminy Doruchów były następujące dokumenty:

• Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrzeszowskiego,

• Plan Gospodarki Odpadami Województwa Wielkopolskiego,

• Krajowy Plan Gospodarki Odpadami.

Cele ww. Opracowaniach przedstawiono w dwóch horyzontach czasowych:

• cele krótkookresowe do roku 2006,

• cele długookresowe do roku 2010.

8.1 Cele krótkookresowe 2004-2006

Cele dla sektora komunalnego:

• Objęcie całej gminy selektywną zbiórką odpadów ;

• Rozwój selektywnej zbiórki surowców wtórnych ze szczególnym uwzględnieniem frakcji: papier, szkło, plastik;

• Wprowadzenie zbiórki odpadów wielkogabarytowtch;

• Wprowadzenie zbiórki odpadów budowlanych;

• Wdrożenie zbiórki odpadów ulegających biodegradacji i kompostowanie we własnym zakresie (przydomowe kompostowniki);

• Edukacja ekologiczna mieszkańców z uwzględnieniem grup wiekowych (ze szczególnym przedstawieniem technologii kompostowania oraz sposobów selektywnego magazynowania odpadów).

Cele dla sektora gospodarczego:

• Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów poprzez wprowadzanie małoodpadowych i bezodpadowych cyklach technologicznych;

• Intensyfikacja działań zmierzających do zwiększania stopnia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów;

• Organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw;

• Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami oraz obowiązkiem wynikającym z uregulowań prawnych (decyzje, pozwolenia, informacje);

Cele dla odpadów niebezpiecznych:

• Sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest;

• Sukcesywne wprowadzenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych powstających w gabinetach weterynaryjnych;

• Wdrażanie systemu selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych od mieszkańców.

Do realizacji ww. celów założono trzy główne przedsięwzięcia:

• utworzenie ponadgminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji wspólnych przedsięwzięć,

• planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego zagospodarowania,

• utrzymanie przez powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpaów komunalnych.

8.2 Cele Długookresowe 2007-2010

Cele dla sektora komunalnego:

• Dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych i organizacja lokalnych i ponadlokalnych systemów;

• Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców gminy w zakresie selektywnej zbiórki odpadów oraz sposobów kompostowania odpadów biodegradowalnych;

• Rozwój selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji;

• wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów w tym metod termicznych;

Cele dla sektora gospodarczego:

• Kontynuacja wprowadzania technologii powodujących małą emisję odpadów;

• Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów;

Cele w gospodarce dla odpadów niebezpiecznych:

• Usunięcie wyrobów zawierających azbest;

• Rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych;

• Organizacja i budowa punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych lub wyznaczenie podmiotów odpowiedzialnych za wykonywanie tych działań

9. Koncepcja systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla Gminy Doruchów

Koncepcja systemu gospodarki odpadami dla terenu gminy powstała głównie w oparciu o Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrzeszowskiego, Plan Gospodarki Odpadami Województwa Wielkopolskiego, a także obowiązujące akty prawne. Zaproponowany system zbiórki odpadów od mieszkańców gminy będzie obejmował:

• rozwój selektywnej zbiórki odpadów użytecznych (z podziałem na szkło, papier, tworzywa sztuczne);

• wprowadzenie zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych;

• wprowadzenie zbiórki odpadów ulegających biodegradacji;

Dodatkowo system będzie obejmował gospodarkę odpadami niebezpiecznymi a także odpadami medycznymi i weterynaryjnymi powstającymi na terenie gminy Doruchów. Do systemu włączono gospodarkę odpadami powstającymi w obiektach infrastruktury. Wprowadzenie systemu powinno być poprzedzone akcją edukacyjną w zakresie selektywnej zbiórki odpadów (z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych).

9.1 Proponowany system gospodarki odpadami na terenie Gminy Doruchów

9.1.1 Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów

Proponowany system gospodarki odpadami polega na uzupełnieniu i rozszerzeniu istniejącego systemu selektywnego zbierania surowców wtórnych: szkła i tworzyw sztucznych. Dodatkowo proponuje się w większym stopniu rozszerzyć zbiórkę o metale (obecnie funkcjonują cztery pojemniki na odpady aluminiowe).

Odpady ulegające biodegradacji zaleca się zagospodarowywać we własnym zakresie w przydomowych kompostowniach. Ewentualnie odpady te będzie można przekazywać w ramach akcyjnej zbiórki odpadów.

System selektywnej zbiórki odpadów powinien objąć swym działaniem teren całej gminy.

Proponuje się przyjęcie następujących rozwiązań:

• w zabudowie jednorodzinnej wprowadzić system workowy; każda posesja zostanie wyposażona w zestaw kolorowych, polietylenowych worków o pojemności 70 l z następującym przeznaczeniem: szło, papier, tworzywa sztuczne, metale (puszki aluminiowe) – odbiór odpadów będzie się odbywał w sposób akcyjny (w określone dni miesiąca/kwartału);

• w zabudowie wielorodzinnej proponuje się pozostawić dotychczasową lokalizację pojemników, zwiększyć liczbę pojemników, ustawiać pojemniki po jednej sztuce na każdą frakcję i pojemnik na odpady niesegregowane,

• podmioty gospodarcze działające na terenie gminy powinny posiadać własne pojemniki do selektywnego gromadzenia wytworzonych przez siebie odpadów, ich wielkość powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb;

• odpady organiczne w zabudowie jednorodzinnej proponuje się kompostować w przydomowych kompostownikach; wprowadzenie metody kompostowania powinno być poprzedzone akcją edukacyjną; w zabudowie wielorodzinnej odpady powinny być gromadzone w specjalnych pojemnikach tzw. biokompostainerach; odpady ulegające biodegradacji mogą być w miarę potrzeb wywożone w ramach jednorazowych akcji w zależności od uzyskiwanych sygnałów od mieszkańców gminy.

9.1.2 Zbiórka odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych

Podobnie jak pozostałe odpady także odpady niebezpieczne powinny być zbierane w sposób selektywny. Odpady ze względu na duże zagrożenie jakie stwarzają dla środowiska powinny być zbierane i przekazywane do unieszkodliwienia. W tym celu w określonych dniach przez teren gminy przejeżdżałby specjalny pojazd (z firmy posiadającej zezwolenie na odbiór odpadów niebezpiecznych) i zbierał odpady niebezpieczne. Zaleca się także ustawienie pojemników do zbiórki zużytych baterii oraz przeterminowanych lekarstw. Pojemniki do ich zbiórki powinny zostać postawione w miejscach w których można nabyć produkty pełnowartościowe. W związku z rolniczym charakterem Gminy Doruchów konieczne jest zapewnienie właściwego pozbywania się padłych zwierząt gospodarczych. Proponuje się podpisanie porozumienia z firmą zajmującą się transportem tego typu odpadów do zakładu utylizacji na terenie powiatu. Na mocy porozumienia firma ta obsługiwałaby mieszkańców na zasadzie telefonicznego zgłoszenia.

9.1.3 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych

Odpady wielkogabarytowe należą do specyficznych odpadów, których wymiary nie pozwalają na umieszczenie ich w pojemnikach na odpady komunalne. Proponuje się zbiórkę odpadów wielkogabarytowych prowadzić akcyjnie. Akcje najlepiej przeprowadzać dwa razy w roku (wiosna, jesień). Jeżeli zaszłaby taka konieczność wprowadzić należy system częstszego akcyjnego odbierania odpadów. Mieszkańcy powinni zostać wcześniej poinformowani o formie, miejscu i terminie zbiórki tego rodzaju odpadów. Dodatkowo proponuje się utworzyć punkt gromadzenia odpadów wielkogabarytowych, w którym mieszkańcy mogliby pozbywać się tego typu odpadów poza terminem określonych zbiórek.

9.1.4 Zbiórka gruzu budowlanego

W zakresie zbiórki odpadów budowlanych proponuje się dwa rozwiązania:

• Zbiórkę odpadów z sektora budowlanego (głównie gruzu) i kamieni polnych w specjalnie wyznaczonych miejscach lub przy punktach gromadzenia odpadów wielkogabarytowych. Odpady mogli by tam dowozić mieszkańcy we własnym zakresie;

• Gruz budowlany i inne odpady towarzyszące remontom mieszkań powinny być usuwane na zasadzie podstawienia przez przedsiębiorstwo wywozowe pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie i koszt wytwarzającego odpady. Proponowane rozwiązanie jest w zgodzie z jedną z głównych zasad gospodarki odpadami - „zanieczyszczający płaci”. Zaznaczyć trzeba fakt, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami wytwarzającym odpad jest podmiot świadczący usługi remontowo-budowlane. Tak więc ów podmiot jest odpowiedzialny za gospodarkę odpadami budowlanymi. System odbioru odpadów od mieszkańców powinien obejmować tylko odpady powstałe w wyniku prowadzenia prac we własnym zakresie (bez zlecenia podmiotom zewnętrznym).

9.1.5 Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych powinna być realizowana na zasadach zbiórki akcyjnej. Specyfika odpadów (głównie stosowane technologie produkcji) powoduje, że odpad jest wytwarzany w bardzo dużych odstępach czasowych. Mieszkańcy powinni być poinformowani o miejscu zbiórki i czasie trwania akcji.

9.1.6 Odpady zawierające azbest

Odpady zawierające azbest powstają głównie w budownictwie w wyniku prac remontowych i rozbiórkowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozbiórką obiektów zawierających azbest powinna się zajmować firma posiadająca odpowiednie zezwolenie. W ramach akcji edukacyjnej mieszkańców powinno się odradzać samodzielne demontowanie elementów zawierających azbest. Zaznaczyć trzeba, że dobrze konserwowane wyroby azbestowe ograniczają w bardzo dużym stopniu swoje negatywne oddziaływanie.

9.1.7 Wyeksploatowane pojazdy

Wyeksploatowane pojazdy z terenu gminy powinny być kierowane do punktu kasacji pojazdów, posiadającego zezwolenie od wojewody. Punkt może działać na terenie gminy jako osobny podmiot gospodarczy lub przy zakładzie mechaniki pojazdowej posiadającym odpowiednie upoważnienie od wojewody do prowadzenia unieszkodliwiania wraków samochodowych. Jednocześnie należy prowadzić akcję informacyjno – edukacyjną wśród społeczeństwa, a także dla zakładów mechaniki pojazdowej, w celu wskazania zagrożeń spowodowanych nieprawidłowym postępowaniem z tego rodzaju odpadami.

W najbliższym czasie powinny wejść w życie przepisy regulujące postępowanie z wrakami samochodowymi zgodne z wytycznymi UE. W ramach wprowadzanych przepisów przewiduje się dofinansowanie systemu zagospodarowania tego rodzaju odpadów.

Obecna sytuacja rynkowa pozwala przypuszczać iż podmioty zajmujące się kasacją pojazdów będą zainteresowane bezpłatnym (lub za niewielką opłatą) odbiorem wraków od ich dotychczasowych użytkowników. Należałoby podjąć rozmowy z podmiotami działającymi w okolicy.

9.1.8 Zużyte opony

W zakresie gospodarki zużytymi oponami proponuje się podpisanie porozumienia pomiędzy zakładami mechaniki pojazdowej i zakładami wulkanizacyjnymi a władzami gminy w sprawie gromadzenia tego rodzaju odpadu. Po podpisaniu porozumienia należy przeprowadzić akcję informacyjną na temat systemu zbiórki zużytych opon. Obecna sytuacja na rynku pozwala przypuszczać, że odbiór opon od tych podmiotów będzie się odbywał bezpłatnie lub za niewielką zapłatą firm odbierających.

9.1.9 Oleje przepracowane (zużyte)

Przepracowane oleje ze względu na swoją specyfikę powinny być szczególnie traktowane. Systemem zbiórki oleju przepracowanego powinny być objęte wszystkie zakłady mechaniki pojazdowej oraz stacje paliw. Obecna sytuacja na rynku powoduje, że za przekazanie odpadu w postaci oleju przepracowanego płaci firma odbierająca. Mieszkańcy gminy musza być poinformowani o istniejącym systemie zbiórki odpadu.

9.1.10 Proponowany system zbiórki odpadów z innych źródeł

W celu zminimalizowania ilości odpadów kierowanych na składowisko proponuje się wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów w szkołach i przedszkolach, parkach i na cmentarzach.

Wprowadzenie zasad selektywnej zbiórki u dzieci i młodzieży jest jednym z podstawowych elementów postawy proekologiczne w społeczeństwie. Ustawienie pojemników w szkołach powinno być poprzedzone akcją edukacyjną. Na terenie cmentarza proponuje się ustawienie pojemników: na odpady ulegające biodegradacji szkło i tworzywa sztuczne (np. znicze). Natomiast w parkach i skwerach zaleca się ustawienie pojemników przy wejściu na szkło i tworzywa sztuczne, a na terenie parku kosze uliczne. W miejscach o natężonym ruchu turystycznym proponuje się umieścić worki na stelażach o odpowiedniej kolorystyce w związku z przeznaczeniem na rodzaj frakcji. Dodatkowo należy umieścić pojemnik na odpady zmieszane.

9.2 Proponowane rozwiązania techniczno-organizacyjne dla projektowanego systemu

Odpady stałe są obecnie składowane na terenie wysypiska w Doruchowie-Rudniczysku. Obecnie wypełnienie składowiska szacuje się na ok. 55% ogólnej pojemności. Priorytetowym działaniem powinno być zakupienie wagi samochodowej dla składowiska odpadów aby dokładnie monitorować ilość przywożonych odpadów i określać dalsze sposoby funkcjonowania składowiska.

Wśród rozwiązań przyszłościowych można rozważać trzy warianty:

• wywóz odpadów na składowisko do sąsiedniej gminy,

• budowa nowego składowiska na terenie gminy,

• partycypacja w kosztach budowy i eksploatacji międzygminnego składowiska odpadów.

Bardzo korzystnym rozwiązaniem pod względem ekonomicznym może być porozumienie międzygminne w zakresie wspólnej gospodarki odpadami. Zaznaczyć trzeba fakt, że środki wsparcia inwestycji z zakresu gospodarki odpadami są przydzielane tylko systemom obejmującym duże ilości mieszkańców (szczegóły przydzielania środków z funduszy UE znaleźć można w dalszej części opracowania).

9.3 Harmonogram i przebieg realizacji zaproponowanego systemu gospodarki odpadami

Przewiduje się etapowe wdrażanie zaproponowanego systemu gospodarki odpadami na terenie gminy Doruchów. Wykaz zadań wraz ze wskazaniem czasu ich wykonania przedstawia harmonogram w punkcie 11 niniejszego opracowania.

10. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami

Działalność wszelkich jednostek organizacyjnych oraz obywateli powinna się opierać na racjonalnej gospodarce odpadami. Działania w zakresie gospodarki odpadami powinny przede wszystkim skupić się na ograniczeniu ilości wytwarzanych odpadów. W przypadku, gdy nie będzie możliwości zapobiegania powstawaniu odpadów powinny one być odpowiednio zagospodarowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jak największa ilość odpadów powinna być przekazywana do ich ponownego wykorzystania, najlepiej u źródła powstawania odpadów. Jeżeli odpady nie będą mogły być ponowne wykorzystane, należy je zagospodarować w sposób nie zagrażający zdrowiu ludzi i środowisku.

10.1 Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w sektorze komunalnym

Dla poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami przede wszystkim należy skupić się na działaniach prowadzących do graniczenia ilości wytwarzanych odpadów. Aby osiągnąć zamierzony cel należałoby wprowadzić następujące działania:

• przeprowadzić akcję edukacyjną aby podnieść poziom świadomości obywateli,

• przeprowadzić akcję informacyjną w celu wskazania sposobów gospodarowania odpadami,

• przeprowadzać akcje utrwalające i promujące korzystne postawy dla gospodarki odpadami,

• wprowadzanie instrumentów ekonomicznych (np. uzależnienie kosztów usuwania odpadów od ilości, rodzaju),

Następne działania powodujące poprawę gospodarki odpadami w gminie to osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów (zgodnie z planami wyższego szczebla – powiat, województwo, kraj):

• ulegających biodegradacji,

• wielkogabarytowych,

• opakowaniowych,

• budowlano-remontowych pochodzących z sektora komunalnego,

• niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych.

10.1.1 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji

Zgodnie z przepisami zawartymi w Dyrektywie Rady 1999/31/EC w art. 5 określa się wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Uwzględniając wymagania planów szczebla wyższego oraz wytyczne zawarte w przepisach należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić:

• w 2010 roku – 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku,

• w 2013 roku – 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku,

• w 2020 roku – 35% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku.

Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku w gminie Doruchów oszacowano na poziomie 131 Mg. W latach 2005-2014 planuje się wytwarzanie odpadów ulegających biodegradacji w przedziale od 130 Mg do 140 Mg.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami określa się następujące zadania:

• skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995) (131 Mg x 83% = 108,73 Mg);

• skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995) (131 Mg x 75% = 98,25 Mg).

Tabela nr 19 Wskazanie ilości i sposobów zagospodarowania odpadów biodegradowalnych

Grupa odpadów	2005	2010
Wytwarzane odpady biodegradowalne	131 Mg	131 Mg
Maksymalna ilość odpadów (Mg), które można zdeponować na składowisku odpadów	108,73 Mg	98,25 Mg
Pozostała ilość odpadów do zagospodarowania (z wyłączeniem składowania)	22,27 Mg	32,75 Mg

Obliczenia oparto o dane szacunkowe

Wynika z powyższego, że wsparcie organizacji przydomowych kompostowni powinno być jednym z priorytetowych zadań Gminnego Planu Gospodarki Odpadami. Zważyć trzeba jednak uwagę na fakt, że podane ilości są ilościami szacunkowymi (brak dokładnych danych) i przyszłe wprowadzenie dokładniejszej ewidencji wytwarzanych odpadów może spowodować zmniejszenie przedstawionych wartości.

10.1.2 Odpady wielkogabarytowe

Odpady wielkogabarytowe ze względu na swoją specyfikę wymagają odrębnego systemu ich zagospodarowania. Odpady te najczęściej są wytwarzane w gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury, rzadziej w sektorze gospodarczym. Najbardziej typowymi odpadami wielkogabarytowymi są: zużyty sprzęt AGD (kuchenki, lodówki), stare meble, zużyte urządzenia elektroniczne.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami wytyczono na najbliższe lata następujące zadania:

• osiągnięcie w roku 2006 co najmniej 26 % odzysku i recyklingu z masy wytworzonych odpadów;

• osiągnięcie w roku 2010 co najmniej 50 % odzysku i recyklingu z masy wytworzonych odpadów;

Na podstawie powyższych wytycznych Gmina Doruchów w roku 2006 powinna poddać odzyskowi i recyklingowi od 21 Mg do 25 Mg odpadów wielkogabarytowych, a w roku 2010 od 40 Mg do43 Mg odpadów wielkogabarytowych.

10.1.3 Odpady opakowaniowe

Gospodarkę odpadami opakowaniowymi regulują następujące przepisy: ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z 2001 r.) oraz rozporządzenie w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 104, poz. 982 z 2003 r.). Są to nowe przepisy, które wprowadzają wytyczne zgodne z zasadami obowiązującymi w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przewiduje się podwyższenie poziomów odzysku wskazanych ww. rozporządzeniu po roku 2007.

Zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zakłada się osiągnięcie docelowych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych:

• w roku 2006

• opakowania z papieru i tektury – 45%

• opakowania ze szkła – 35 %

• opakowania z tworzyw sztucznych – 22%

• opakowania metalowe – 35%

• opakowania wielomateriałowe – 20%

• w roku 2010

• opakowania z papieru i tektury – 50%

• opakowania ze szkła – 45 %

• opakowania z tworzyw sztucznych – 30%

• opakowania metalowe – 45%

• opakowania wielomateriałowe – 30%

Ilości odpadów opakowaniowych, które trzeba będzie poddać odzyskowi i recyklingowi w poszczególnych latach przedstawia poniższa tabela:

Tabela nr 20 Docelowe ilości odpadów opakowaniowych, które trzeba będzie poddać odzyskowi i recyklingowi w latach 2006 i 2010

Rodzaj odpadu opakowaniowego	Obowiązek odzysku i recyklingu w roku 2006	Obowiązek odzysku i recyklingu w roku 2010
Opakowania z papieru i tektury	36,45 Mg	41 Mg
Opakowania wielomateriałowe	1,8 Mg	2,76 Mg
Opakowania z tworzyw sztucznych	7,7 Mg	10,5 Mg
Opakowania ze szkła	35 Mg	45 Mg
Opakowania z metali	3,85 Mg	4,95 Mg

Obliczenia oparto o dane szacunkowe

10.1.4 Odpady budowlane

Do grupy odpadów budowlanych zaliczamy odpady powstałe w wyniku prowadzenia prac rozbiórkowych i remontowych. Odpady budowlane nie są typem odpadów jednorodnych. Najczęściej możemy spotkać: gruz betonowy, gruz ceglany, szkło, tworzywa sztuczne, elementy metalowe, drewno.

Dla Województwa Wielkopolskiego przewiduje się następujące poziomu odzysku tego rodzaju odpadów:

• 20% do roku 2006

• 40% do roku 2010

Na podstawie przeprowadzonych analiz docelowo do odzysku trzeba będzie poddać od 42 Mg do 51 Mg odpadów w roku 2006. w roku 2010 odzyskowi trzeba będzie poddać od 94 Mg do 101 Mg odpadów budowlanych.

10.1.5 Odpady niebezpieczne

Odpady niebezpieczne znajdujące się w strumieniu odpadów komunalnych stanowią bardzo duże zagrożenie dla środowiska naturalnego. W odpadach komunalnych możemy m. in. wyróżnić następujące rodzaje odpadów niebezpiecznych:

• baterie i akumulatory

• lampy fluorescencyjne (tzw. świetlówki)

• detergenty i opakowania po detergentach zawierające substancje niebezpieczne

• przeterminowane lekarstwa

• odczynniki fotograficzne

• tonery z drukarek domowych

• pojemniki po farbach

• zużyte urządzenia elektroniczne i elektryczne

• oleje przepracowane oraz substancje nimi zanieczyszczone (np. szmaty)

• urządzenia zawierające freony

Zgodnie ze strategią zawartą w planach gospodarki odpadami wyższego szczebla zakłada się następujące poziomy odzysku:

• 22% do roku 2006

• 50% do roku 2010

Zgodnie z powyższymi wytycznymi ilości odpadów niebezpiecznych, które będą musiały być poddane odzyskowi wynoszą:

• w roku 2006 – 2,42 Mg odpadów niebezpiecznych

• w roku 2010 – 5,5 Mg odpadów niebezpiecznych

10.2 Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym

Dla podmiotów działających w sektorze gospodarczym Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami przyjął na lata 2003-2014 następujące założenia:

• zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów

• ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów przemysłowych na środowisko

• bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających PCB

• eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego

Aby gospodarka odpadami w przedsiębiorstwach działała sprawnie i realizowała wytyczne krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne, są potrzebne następujące działania:

• informować osoby rozpoczynające działalność gospodarczą o ciążących na podmiotach gospodarczych obowiązkach z zakresu ochrony środowiska, a szczególnie gospodarki odpadami,

• dążyć do uregulowania gospodarki odpadami w istniejących podmiotach gospodarczych,

• dążenie do minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów poprzez udoskonalanie technologii,

• edukować kadrę kierowniczą w zakresie obowiązków w gospodarce odpadami i postępowania zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• opracowanie programu usuwania azbestu na terenie gminy,

• stworzenie możliwości zbiórki złomu akumulatorowego powstającego w rozproszeniu (jeżeli zachodzi taka konieczność – tzn. nie pojawiła się oferta skupu od podmiotów komercyjnych),

• organizacja systemu zbiórki odpadów weterynaryjnych,

• zorganizowanie systemu zbiórki zużytych olejów powstających w rozproszeniu (jeżeli zachodzi taka konieczność – tzn. nie pojawiła się oferta skupu od podmiotów komercyjnych).

11. Zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne w gospodarce odpadami dla Gminy Doruchów wraz z harmonogramem realizacji w latach 2004-2010

Do realizacji celów wyznaczonych w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami należy określić szereg zadań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Do grupy zadań pozainwestycyjnych zaliczyć możemy: intensyfikację działań związanych z odpowiednim funkcjonowaniem systemu selektywnej zbiórki odpadów, edukację ekologiczną oraz monitoring gospodarki odpadami. Grupa zadań pozainwestycyjnych obejmuje przedsięwzięcia w zakresie budowy infrastruktury technicznej umożliwiającej prawidłowe prowadzenie procesów gospodarowania odpadami.

Tabela nr 21 Harmonogram realizacji przedsięwzięć dla Gminy Doruchów

Lp.	Zadanie	Okres realizacji	Jednostka odpowiedzialna
1	Objęcie zorganizowana zbiórką odpadów komunalnych co najmniej 95% ogólnej liczby mieszkańców gminy	2004-2006	Wójt gminy
2	Rozwój systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych obejmującego wszystkich mieszkańców	2004-2010	Wójt gminy
3	Wdrożenie systemu selektywnej zbiórki i zagospodarowywania odpadów ulegających biodegradacji występujących w strumieniu odpadów komunalnych	2004-2010	Wójt gminy
4	Wprowadzenie systemu zbiórki odpadów wielkogabarytowych i remontowo-budowlanych	2004-2010	Wójt gminy
5	Wprowadzenie i rozwój systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych	2004 – 2010	Wójt gminy
6	Organizacja i budowa punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych lub wyznaczenie podmiotów odpowiedzialnych za wykonywanie tych działań	2004-2006	Wójt gminy
7	Likwidacja nielegalnych składowisk odpadów tzw. „dzikich wysypisk” (jeżeli powstaną) oraz stały monitoring czy takie składowiska powstają	2004-2010	Wójt gminy
8	Rekultywacja składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych na terenie gminy (rozpoczęcie działań rekultywacyjnych składowiska w Doruchowie)	2008-2010	Wójt gminy
9	Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w zakresie wprowadzanego systemu gospodarki odpadami (opracowanie programu działania)	2004-2010	Wójt gminy, Zakłady gospodarki komunalnej działające na terenie gminy
10	Organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transportu dla odpadów powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw wraz z ciągłym udoskonalaniem tego systemu	2003-2010	Przedsiębiorcy
11	Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami oraz ich obowiązków wynikających z obowiązujących uregulowań prawnych (opracowanie programu działania)	2004-2010	Wójt gminy, Przedsiębiorcy
12	Monitoring gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym	2004-2010	Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Starosta powiatu, Wójt gminy
13	Opracowanie systemu ewidencji i nadzoru nad gospodarką odpadami weterynaryjnymi	2004-2006	Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Starosta powiatu, Zakłady świadczące usługi weterynaryjne
14	Opracowanie harmonogramu usuwania azbestu wraz z monitoringiem (opracowanie programu działania)	2004-2006	Wójt gminy, Nadzór Budowlany
15	Organizacja zbiórki wycofywanych z eksploatacji urządzeń elektrycznych i elektronicznych	2004-2010	Wójt gminy
16	Przyjęcie i realizacja wspólnego planu działań w zakresie gospodarki odpadami z gminami lub organizacja wywozu odpadów na składowisko do sąsiedniej gminy	2008-2010	Rada Gminy, Wójt gminy
17	Podjęcie nowej uchwały w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie zgodnie z zapisami ustawy oraz planem gospodarki odpadami (zgodnie z aktualnymi przepisami ochrony środowiska)	2004	Rada Gminy
18	Działalność edukacyjna społeczności lokalnej dotycząca sposobu postępowania z odpadami głównie komunalnymi	2004-2011	Wójt gminy
19	Wprowadzenie ewidencji ilości i rodzaju odebranych odpadów komunalnych z terenu gminy (w tym zakup wagi samochodowej dla składowiska odpadów w Doruchowie-Rudniczysku)	2004 - 2005	Wójt gminy oraz przedsiębiorstwa zajmujące się odbiorem odpadów komunalnych z terenu gminy
20	Prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych na zasadach określonych w planie gospodarki odpadami przy współpracy z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi oraz włączenie gminy do dużego systemu gospodarki odpadami (powiatowego lub większego)	2004-2011	Rada Gminy
21	Opracowanie ewidencji gospodarstw zajmujących się hodowlą zwierząt	2004	Wójt gminy

12. Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami

Jednym z najważniejszych elementów realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów jest wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa, biorącego aktywny udział w procesie zagospodarowania odpadów. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkańców w sferze konsumpcji, a także postępowania z odpadami. Edukacja jest typowym procesem kształcenia, który nie powinien ograniczać się do środowiska szkolnego lecz powinien obejmować szerszy krąg ludzi pochodzących z różnych środowisk. W zakresie gospodarki odpadami świadomość ekologiczna jest niewystarczająca dlatego też konieczne jest przeprowadzenie edukacji ekologicznej. Stosuje się dwa rodzaje edukacji ekologicznej:

• Formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na wszystkich szczeblach kształcenia,

• Nieformalną która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym. Edukacja nieformalna odbywa się poprzez organizowanie imprez, konkursów, wycieczek.

Realizacja edukacyjnego programu gospodarki odpadami powinna być finansowana ze środków powiatowych i gminnych funduszy zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 27 kwietnia 2001roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62,poz.623), art.406 – 408. Rozważa się również inne źródła finansowania (m. in. Środki polityki finansowej UE)

Odbiorcami edukacyjnego programu gospodarki odpadami powinni być:

• dzieci i młodzież,

• nauczyciele,

• dorośli mieszkańcy w różnych grupach zawodowych.

Szczególną grupą mieszkańców, którzy powinni być również objęcie systemem edukacyjnym są przedsiębiorcy oraz kadra kierownicza podmiotów gospodarczych.

Proponuje się aby całe społeczeństwo gminy Doruchów uczestniczyło w programie edukacyjno – informacyjnym związanym z gospodarką odpadami.

Dla dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się przygotowanie gazetek ściennych, przedstawień na temat segregacji odpadów. Poleca się zorganizowanie np. wycieczki do punktu segregacji odpadów lub zakładów zajmujących się gospodarką odpadami. Przed przystąpieniem do zorganizowania wycieczki należy przeprowadzić pogadankę na temat rodzajów odpadów powstających w domu i na terenie przedszkola. Po powrocie dzieci uczestniczą w konkursie plastycznym.

Program edukacyjny dla pozostałych dzieci i młodzieży oprócz zawartych w programach nauczania treści będzie polegał na:

• Przeprowadzeniu pogadanek przez nauczycieli i specjalistów ds. gospodarki odpadami wraz z rozpropagowaniem ulotek, broszur, planów lekcji i innych materiałów reklamowych,

• Cykliczne powtarzanie tematów dotyczących gospodarki odpadami ze szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów.

W ramach zajęć dodatkowych proponuje się:

• Konkursy plastyczne, fotograficzne,

• Konkursy terenowe (np. wyszukiwanie “dzikich” wysypisk odpadów)

• Wykonanie broszur, ulotek i plakatów o tematyce ekologicznej przez uczniów na zajęciach w ramach kółka plastycznego lub informatycznego,

• Przeprowadzenie prostych ćwiczeń praktycznych w ramach kółka chemicznego, dotyczących np. sposobów wykorzystanie odpadów.

Dla pracowników poszczególnych grup zawodowych oraz przedsiębiorców i kadry kierowniczej podmiotów gospodarczych program powinien być realizowany w ramach cyklu szkoleń, organizowanych w formie warsztatów. Szkolenia powinny być przygotowane i przeprowadzane przez specjalistów z zakresu gospodarki odpadami. Materiały szkoleniowe wraz z propozycjami ulotek, plakatów, broszur, powinny być zawarte i rozpowszechnione w ramach prowadzonego szkolenia. W celu osiągnięcia lepszych efektów szkoleniowych należy stosować odpowiednio dobrane formy przekazu np. pogadanka. Uzupełnieniem szkoleń powinny być wycieczki fakultatywne zorganizowane na najbliżej zlokalizowane składowisko czy sortownię odpadów.

Dla grupy dorosłych mieszkańców zalecaną formą edukacji jest rozpowszechnianie ulotek, broszur, plakatów oraz udzielanie profesjonalnych porad przez pracowników gminy. Każdą z akcji na rzecz zbiórki odpadów należy poprzedzić rozmieszczeniem afiszy w najbardziej widocznych miejscach na terenie gminy (np. punkty handlowe).

13. Określenie instrumentów finansowych służących realizacji zamierzonych celów w Planie Gospodarki Odpadami

13.1 Źródła pozyskiwania funduszy

Inwestycje w dziedzinie gospodarki odpadami mogą być finansowane za pomocą środków pochodzących ze źródeł prywatnych, które stanowią środki własne inwestorów powiększone o komercyjne kredyty bankowe oraz ze źródeł publicznych. Do źródeł publicznych zaliczamy: budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego, fundusze ekologiczne, środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi oraz pochodzące z funduszy Unii Europejskiej. Ponadto inwestycje w tej dziedzinie mogą wspierane być przez niezależne instytucje finansowe, organizacje międzynarodowe, fundacje czy towarzystwa leasingowe. Możliwe jest łączenie środków pochodzących z różnych źródeł oraz zawieranie umów na wspólną realizację inwestycji przez samorządy terytorialne i podmioty prawne.

W Polsce w zakresie gospodarki odpadami występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji:

• Fundusze własne inwestorów;

• Pożyczki, dotacje, dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;

• Kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S. A.) z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjonalne;

• Zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ);

• Kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju – EBOiR, Bank Światowy);

• Kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne;

• Leasing;

Funkcjonujący w Polsce system funduszy ekologicznych obejmuje: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie, powiatowe i gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich i powiatowych oraz gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.). Fundusze ekologiczne służą finansowaniu przedsięwzięć w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zgodnie z celami wskazanymi w wyżej cytowanej ustawie. Podstawowymi źródłami zasilania wymienionych funduszy są środki z opłat za korzystanie ze środowiska, kar za naruszenie stanu środowiska oraz opłat produktowych. Przychodami funduszy są też dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, świadczenia rzeczowe, środki pochodzące z fundacji, wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Narodowy fundusz oraz wojewódzkie fundusze mają osobowość prawną. Fundusze gminne i powiatowe są funduszami celowymi pozostającymi w dyspozycji odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego.

Inną formą finansowania inwestycji w zakresie gospodarki odpadami i ochrony środowiska jest zagraniczna pomoc finansowa udzielana z fundacji i programów pomocowych takich jak:

• Fundacja EkoFundusz;

• Fundusze strukturalne i fundusz spójności;

• Fundacja ISPA;

oraz banki wspierające inwestycje ekologiczne.

13.2 Zasady oraz sposób finansowania przedsięwzięć priorytetowych

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działania określa II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast co roku aktualizowane są cele szczegółowe - dokumenty wewnętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista przedsięwzięć priorytetowych. W zakresie ochrony powierzchni ziemi , w tym ochrony środowiska przed odpadami, zakłada się dofinansowanie zadań inwestycyjnych zgodnych z niżej wymienionymi programami priorytetowymi:

• Rekultywacja terenów zdegradowanych przez wojska rosyjskie, polskie i przemysł;

• Likwidacja uciążliwości starych składowisk odpadów niebezpiecznych;

• Unieszkodliwianie odpadów powstających w związku z transportem samochodowym (autozłom, płyny eksploatacyjne, akumulatory, ogumienie, tworzywa sztuczne) oraz zbiórka i wykorzystanie olejów przepracowanych;

• Przeciwdziałanie powstawaniu i unieszkodliwianie odpadów przemysłowych i odpadów niebezpiecznych;

• Realizacja międzygminnych i regionalnych programów zagospodarowania odpadów komunalnych;

W Narodowym Funduszu obowiązują następujące formy dofinansowania:

• Pożyczki

• Pożyczki płatnicze

• Kredyty udzielane przez banki ze środków Narodowego Funduszu

• Dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek

• Dotacje

• Umorzenia

Wysokość dofinansowania udzielonego przez Narodowy fundusz jest uzależniona od efektywności wykorzystania środków Funduszu, z zastosowaniem zasady uzyskania optymalnego efektu ekologicznego i ekonomicznego.

Udzielone przez Narodowy Fundusz dofinansowanie, w formie pożyczek lub kredytów generalnie nie może przekroczyć 70% kosztów realizacji przedsięwzięcia. Pożyczki mogą być częściowo umarzane, pod warunkiem terminowego wykonania zadań i osiągnięcia planowanych w nich efektów oraz terminowych spłat poszczególnych rat. Szczegółowe zasady udzielania i umarzania pożyczek, udzielania dotacji oraz dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek są uchwalone przez Radę Nadzorczą Funduszu.

O dofinansowanie ze środków Funduszu mogą ubiegać się:

• Jednostki samorządu terytorialnego i ich związki

• Administracja państwowa

• Przedsiębiorcy

• Jednostki szkolnictwa wyższego

• Jednostki organizacyjne ochrony środowiska

• Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje)

• Osoby fizyczne

Warunki udzielania dofinansowania:

• Udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsięwzięcia

• Wywiązanie się przez Wnioskodawcę z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących przychody Narodowego Funduszu oraz wywiązywania się z innych zobowiązań w stosunku do funduszu

• Przedsięwzięcie spełnia kryteria wyboru przedsięwzięć ustalonych przez Fundusz

• Przedsięwzięcie nie może być zakończone

• Wniosek spełnia wymagania formalne

• Udzielone dofinansowanie nie może przekroczyć kosztów przedsięwzięcia

• Zostało zapewnione zabezpieczenie zwrotu udzielonego dofinansowania

• Została zawarta umowa cywilno – prawna określająca warunki dofinansowania zgodnie z wzorem stosowanym w Narodowym Funduszu

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Ze środków funduszu mogą być pokryte koszty poniesione po dniu podjęcia uchwały o przyznaniu dofinansowania. Środki funduszu nie mogą być wykorzystane na pokrycie kosztów związanych z przygotowaniem inwestycji oraz realizację zadań uzupełniających bezpośrednią inwestycję.

W Funduszu obowiązują następujące formy finansowania:

• Pożyczki

• Dotacje

• Dopłaty do kredytów bankowych

Dominującą formą pomocy finansowej ze środków są oprocentowane pożyczki udzielane na preferencyjnych warunkach. Istnieją możliwości częściowego umorzenia pożyczek. Dotacje mogą być udzielane na proekologiczne zadania inwestycyjne i modernizacyjne realizowane przez jednostki strefy budżetowej, jednostki samorządów i inne jednostki organizacyjne prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy społecznej, oświaty i kultury. Pomoc ze środków funduszu może być udzielona wszelkim podmiotom realizującym zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, odpowiadające kryteriom wyboru przedsięwzięć na wniosek spełniający wymagania formalne.

Powiatowe i Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w dziale II rozdziale 4 określa przeznaczenie środków finansowych funduszy gminnych i powiatowych.

Środki gminnych funduszy zgodnie z art.406 ww. ustawy przeznaczone są na:

• Edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju

• Wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska

• Wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła

• Realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej

• Urządzanie i utrzymywanie terenów zielonych, zadrzewień, zakrzewień, parków

• Realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami

• Wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom

• Profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska

• Wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii

• Wspieranie ekologicznych form transportu

• Działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególności prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody

• Inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska

• Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi

Fundacja EkoFundusz

EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 r . przez Ministra Finansów dla efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas decyzję o ekokonwersji polskiego długu podjęły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy i Szwecja. EkoFundusz zarządza środkami finansowymi pochodzącymi z ekokonwersji łącznie ponad 571 mln USD do wydatkowania w latach 1992 – 2010.

W zakresie gospodarki odpadami priorytetami EkoFunduszu są:

• tworzenie kompleksowych systemów selektywnej zbiórki, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych i niebezpiecznych,

• przedsięwzięcia związane z eliminacją powstawania odpadów niebezpiecznych w procesach przemysłowych (promocja “czystszych technologii”) i likwidacją składowisk odpadów tego rodzaju,

• rekultywacja gleb zanieczyszczonych odpadami niebezpiecznymi stanowiącymi zagrożenie dla zdrowia ludzi lub świata przyrody.

Zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej jeden z następujących warunków:

• wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z krajów-donatorów,

• uruchomienie krajowej produkcji urządzeń dla ochrony środowiska,

• szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia.

Z dotacji EkoFunduszu nie mogą korzystać te przedsięwzięcia, które kwalifikują się do otrzymania dofinansowania w ramach programów pomocowych Unii Europejskiej. Natomiast z pomocy EkoFunduszu mogą korzystać:

• przedsiębiorcy,

• samorządy,

• inne podmioty (instytucje charytatywne, wyznaniowe, społeczne organizacje ekologiczne itp. podmioty, nie będące przedsiębiorcami w myśl ustawy Prawo działalności gospodarczej, (Dz. U. Nr 101, poz. 1178).

Warunki udzielenia dotacji zależą od charakteru projektu oraz rodzaju podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie.

Tabela nr 22 Warunki udzielania dotacji z EkoFunduszu

Podmiot	Wysokość dotacji
	Projekty innowacyjne	Projekty techniczne niekomercyjne
Przedsiębiorcy	do 30%	do 40%
Samorządy Grupa I (x=1170) Grupa II (1170<x=1330) Grupa III (1330<x=1700) Grupa IV (x>1700)	do 50 %	do 45% do 30% do 15% do 5 %
Inne podmioty	do 50%	50,00%

Gdzie x - dochód ogółem na mieszkańca liczony jako średnia arytmetyczna tego wskaźnika z lat 2000, 2001 i 2002

W ujęciu rzeczowym z dotacji EkoFunduszu finansowane są jedynie koszty budowy i wyposażania podstawowych obiektów technologicznych inwestycji oraz urządzeń niezbędnych dla funkcjonowania obiektów podstawowych (np. zasilanie energetyczne). Środki EkoFunduszu maja charakter bezzwrotnej pomocy zagranicznej, w związku z tym w przypadku finansowania zakupów z dotacji ma zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22.04.2004 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 97, poz. 970), stanowiące o prawie do zwrotu podatku VAT naliczonego od zakupów zrealizowanych ze środków Fundacji.

Procedura rozpatrywania wniosków

Pierwszym etapem jest przesłanie na adres Fundacji „Ankiety projektu”, która stanowi źródło podstawowych informacji o projekcie. W przypadku gdy projekt mieści się w obrębie pól priorytetowych EkoFunduszu, Zarząd przesyła Wnioskodawcy zaproszenie do złożenia „Wniosku o udzielenie dotacji”. Wniosek jest oceniany przez specjalistów pod kątem technologicznym, ekologicznym i ekonomiczno-finansowym. Zarówno ankiety projektów, jak i wnioski rozpatrywane są przez EkoFundusz w ciągu całego roku, sukcesywnie, w miarę ich napływania.

Poza rozpatrywaniem wniosków indywidualnych, napływających do EkoFunduszu, Fundacja organizuje szereg konkursów, których laureaci otrzymują nagrody w formie znaczącej dotacji. Warunki konkursowe, ogłaszane w prasie oraz dostępne w Biurze Fundacji i na stronie www, precyzują sposób i termin zgłaszania projektów na dany konkurs. Projekty konkursowe nie wymagają złożenia ankiety, a jedynie wniosku.

Banki wspierające inwestycje ekologiczne

Gmina jako podmiot prawny ma możliwość do zaciągania zobowiązań finansowych, w celu sfinansowania inwestycji w zakresie infrastruktury i usług publicznych. Zdolność ta jest jednak ograniczona.

Bank Ochrony Środowiska ma statutowo nałożony obowiązek kredytowania inwestycji służących ochronie środowiska. Udziela kredytów na między innymi: budowę składowisk odpadów i innych obiektów do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zakup urządzeń związanych z usuwaniem odpadów, zakup sprzętu niezbędnego do zorganizowania zbiórki i transportu odpadów. Kredyty z BOŚ umożliwiają sfinansowanie zadania inwestycyjnego w 100%. Środki te są oprocentowane w wysokości od 1%. Okres spłaty kredytu wynosi 5 lat, a okres karencji 1 rok. BOŚ udziela również kredytów ze środków NFOŚiGW i WFOŚiGW.

Inne banki aktywnie wspomagające finansowanie gospodarki odpadami to:

• Bank Rozwoju Eksportu S.A.,

• Polski Bank Rozwoju S.A.,

• Bank Światowy,

• Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójności oraz Programy operacyjne

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej powstanie możliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójności, a także możliwość finansowania inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (inwestycje w skali regionalnej i lokalnej). Ramy przedsięwzięć inwestycyjnych finansowanych w przyszłości ze wspomnianych funduszy określa Narodowy Plan Rozwoju (2004-2006). Źródła finansowania inwestycji związanych z odpadami zostały określone w Sektorowym Programie Operacyjnym Ochrona Środowiska i Gospodarka Wodna.

W zakresie gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi wsparcie inwestycyjne w okresie realizacji Narodowego Planu Rozwoju przeznaczone będzie przede wszystkim na budowę, rozbudowę lub modernizację składowisk odpadów komunalnych, systemy selektywnej zbiórki, recyklingu i odzysku odpadów komunalnych (sortownie, kompostownie), systemy zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

Równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego realizowane będą duże projekty współfinansowane z Funduszu Spójności.
W ramach tego nastąpi wsparcie gospodarki odpadami komunalnymi, mające na celu stworzenie systemów zbiorki, transportu, odzysku i unieszkodliwienia odpadów komunalnych. W ramach tego priorytetu będą realizowane działania, służące stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz działania związane z eliminacją zanieczyszczeń azbestem.

Obok środków publicznych w realizacji Narodowego Planu Rozwoju będą uczestniczyły także środki prywatne - pomoc kierowana do przedsiębiorstw będzie podlegała zasadom konkurencji.

Fundusz Spójności w sektorze ochrony środowiska na poziomie krajowym będzie zarządzany przez następujące ministerstwa z udziałem Komitetu Monitorującego:

1. Koordynator Funduszu Spójności - Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (MGPiPS).

• Przygotowywanie strategii wykorzystania F.S.

• Opracowanie systemu zarządzania F.S.

• Koordynacja przygotowywania projektów F.S.

• Sprawowanie nadzoru nad systemem wsparcia z F.S.

• Przewodniczenie Komitetowi Monitorującemu Fundusz Spójności.

2. Instytucja Płatnicza (IP) - Ministerstwo Finansów (MF).

• Certyfikacja wniosków o płatność.

• Wewnętrzna kontrola finansowa.

• Audyt systemu przez komórkę audytu wewnętrznego.

3. Sektorowa instytucja zarządzająca - Ministerstwo Środowiska (SIZ – MS)

• Potwierdzenie deklaracji wydatków

• Wewnętrzna kontrola finansowa

• Audyt systemu.

4. Instytucja pośrednicząca - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (I szczebla) oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (II szczebla)

• Opiniowanie i weryfikacja wniosków zgłoszonych do F.S.

• Weryfikacja wydatków

• Wewnętrzna kontrola finansowa

• Audyt systemu.

5. Beneficjent końcowy — wnioskodawca - jednostka samorządu terytorialnego, lub inny podmiot publiczny (stowarzyszenie, związek gmin, spółka komunalna).

• Opracowanie wniosku wraz z niezbędnymi załącznikami

• Kontrola realizacji projektu „na miejscu".

• Wewnętrzna kontrola finansowa

• Audyt systemu

W sprawowanie niezależnej kontroli prawidłowości działań finansowanych z Funduszu Spójności zaangażowana będzie kontrola skarbowa. W kontroli prawidłowości udzielania zamówień publicznych bierze brał udział także Urząd Zamówień Publicznych.

Procedura przygotowywania projektów

1. Propozycje projektów przygotowywane w postaci Kart Potencjalnych Przedsięwzięć do Funduszu Spójności, należy składać do właściwego WFOŚiGW, który zapewnia podmiotom na obszarze województwa informacje dotyczące zasad działania Funduszu Spójności, w tym między innymi formularze dokumentów.

2. WFOSiGW dokonują wstępnej oceny zebranych wniosków.

3. WFOŚiGW przygotowują wojewódzkie listy potencjalnych przedsięwzięć do dofinansowania z Funduszu Spójności, które następnie są przekazywane do NFOSiGW. Powyższe listy sporządzane są raz na kwartał,

4. NFOSiGW przygotowuje dla Ministra Środowiska listy potencjalnych przedsięwzięć do dofinansowania ze środków Funduszu Spójności.

5. Minister Środowiska wspierany przez Komitet Sterujący wskazuje projekty, które będą przygotowywane do Funduszu Spójności. (Komitet powołany w Ministerstwie Środowiska opiniuje oraz doradza Ministrowi Środowiska w zakresie określeniu szczegółowych kryteriów wyboru projektów oraz wstępnej selekcji przygotowywanych przez potencjalnych odbiorców wsparcia projektów inwestycyjnych. Członkami Komitetu są przedstawiciele: MS, NFOSiGW, instytucji finansowych, ogólnopolskich organizacji samorządowych oraz pozarządowych organizacji ekologicznych).

6. Aplikacje wraz z załącznikami m.in. studium wykonalności, oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, analizy ekonomiczne i finansowe i inne będą przygotowywane przez beneficjentów końcowych (wraz Instytucjami Pośredniczącymi).

7. Gotowe aplikacje zostaną wysłane do Komisji Europejskiej.

Kryteria wyboru projektów proponowanych do wsparcia z Funduszu Spójności

Kluczowe kryteria wyboru priorytetowych inwestycji, które będą mogły uzyskać wsparcie ze środków Funduszu Spójności są następujące:

I. Kryteria ogólne:

1. Zgodność z celami polityki ekologicznej UE: ochrona, zachowanie i poprawa jakości środowiska, ochrona zdrowia ludzkiego, oszczędne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych.

2. Zgodność z zasadami polityki ekologicznej UE: zasadą przezorności, zasadą prewencji, zasadą likwidacji zanieczyszczeń u źródła, zasadą „zanieczyszczający płaci”

3. Przedsięwzięcia będące kontynuacją programu ISPA,

4. Odbiorcą wsparcia winien być w pierwszej kolejności samorząd terytorialny, związek gmin, przedsiębiorstwo komunalne lub inny podmiot publiczny,

5. Osiągnięcie przez przedsięwzięcie / grupę przedsięwzięć kosztorysowej wartości progowej 10 mln EURO.

6. Przyczynianie się do redukcji zanieczyszczeń oddziałujących na znaczną liczbę ludzi przy najniższych kosztach tej redukcji (efektywność ekologiczna i ekonomiczna przedsięwzięć).

7. Projekty potencjalnie przynoszące najwyższe korzyści ekonomiczne i społeczne - osiąganie spójności gospodarczej i społecznej Polski i UE.

8. Oddziaływanie transgraniczne.

II. Kryteria szczegółowe:

Przedsięwzięcia, które spełniają kryteria podstawowe, są uporządkowane na podstawie kryteriów szczegółowych. Są to następujące kryteria:

Kryterium osiągnięcia standardów UE,

a) Gospodarka wodno-ściekowa

Realizacja zobowiązań wynikających z Dyrektywy Rady 91/27 l/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych oraz wynegocjowanych okresów przejściowych.

• I priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej i/lub kanalizacji zbiorczej oraz odpowiedniego poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji co najmniej 100000RLM

• II priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej i/lub kanalizacji zbiorczej oraz odpowiedniego poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji od 15 UOO do 100000 RLM

• III priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej i/lub kanalizacji zbiorczej oraz odpowiedniego poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji od 2 000 do 15 000 RLM

b) Gospodarka odpadami

• I priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach powyżej 200 000 mieszkańców lub w innych rejonach służące powyżej 200 000 grupie użytkowników.

• II priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach od 150 000 do 200 000 mieszkańców lub w innych rejonach służące od 150 000 do 200 000 grupie użytkowników.

• III priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach od 100 000 do 150 000 mieszkańców lub w innych rejonach służące od 100 000 do 150 000 grupie użytkowników.

(inwestycje w największych aglomeracjach, na terenach gdzie istniejące składowiska stwarzają zagrożenia dla wód podziemnych, gdzie wyczerpuje się pojemność składowiska).

III. Kryterium stanu przygotowania przedsięwzięcia

Dla wszystkich projektów: zakres przedsięwzięcia przewidziany do finansowania w ramach FS jest w fazie przed przetargiem oraz istnieje wstępne studium wykonalności lub jest przygotowywane.

a) Gospodarka wodno-ściekowa (wg hierarchii priorytetów)

• Uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla ponad 40% działań.

• Uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla mniej niż 40% działań.

b) Gospodarka odpadami (wg hierarchii priorytetów)

• Uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz uregulowane prawo do terenu dla składowiska i/lub zakładu gospodarki odpadami.

• Uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla składowiska i/lub zakładu gospodarki odpadami.

IV. Uwarunkowania finansowe i ekonomiczne wyboru projektów ekologicznych dla FS

Przedsięwzięcia wspierane przez FS powinny być efektywne ekonomicznie. Analiza społecznych kosztów i korzyści powinna wykazać korzyść netto dla społeczeństwa wynikającą z realizacji inwestycji. Należy wykazać płynność finansową projektu w okresie eksploatacji albo udokumentować, że inwestor będzie w stanie sfinansować deficyty przepływów pieniężnych, jeśli się pojawią.

Kwalifikowalność kosztów:

Kwalifikowalność (uznawanie) wydatków jest uregulowana w Rozporządzeniu Komisji 16/2003/WE w odniesieniu do wydatków kwalifikowanych w kontekście przedsięwzięć współfinansowanych z Funduszu Spójności z 6 stycznia 2003 r. Wydatki kwalifikowane obejmują wydatki ze środków UE oraz środków stanowiących współfinansowanie krajowe, przewidziane w Decyzji KE. W odniesieniu do kwalifikowalności wydatków należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

• Kwalifikowanymi są wydatki rzeczywiście poniesione, w oparciu o zawarte ważne umowy, udokumentowane otrzymanymi fakturami lub dokumentami księgowymi (rozliczeniowymi).

• Podmiotem uprawnionym do ponoszenia wydatków kwalifikowanych jest instytucja beneficjenta, która jest wskazana we wniosku aplikacyjnym, a następnie Decyzji KE.

• Wydatki kwalifikowane będą ponoszone w ściśle określonym okresie:

a. Od daty otrzymania przez KE kompletnego wniosku aplikacyjnego (potwierdzenie tej daty będzie zapisane w Decyzji KE). Zgodnie z Traktatem o Przystąpieniu Polski do UE, Polska będzie mogła ponosić wydatki kwalifikowane już od l stycznia 2004 r.

b. Do daty końcowej określonej w Decyzji KE.

• Wydatki kwalifikowane muszą być bezpośrednio związane z przedsięwzięciem

• Wydatki kwalifikowane będą mieściły się w określonych kategoriach. Rozporządzenie nr 16/2003 przewiduje następujące kategorie wydatków kwalifikowanych:

1. planowanie i projektowanie;

2. zakup terenu;

3. przygotowanie terenu budowy;

4. budowa;

5. sprzęt;

6. zarządzanie projektem;

7. wydatkami na środki reklamy i działania informacyjnymi podjęte na mocy decyzji Komisji 96/455/WE4.

Decyzja Komisji może wskazywać także na inne kategorie wydatków kwalifikowanych. Wydatki kwalifikowane muszą być poniesione zgodnie ze sposobem wynikającym z pozostałych warunków realizacji przedsięwzięć jak np. zamówienia publiczne.

W przypadku Funduszy Strukturalnych, Komisja Europejska zatwierdza jedynie dokumenty programowe (w szczególności programy operacyjne). Projekty zatwierdzane są na poziomie krajowym i akceptowane przez KE pod warunkiem zachowania spójności z głównymi celami każdego z programów operacyjnych oraz zgodności z warunkami wybieralności projektów każdego z funduszy strukturalnych. Istnieją co najmniej dwa sposoby sięgania po pomoc w ramach funduszy strukturalnych:

1. Ogłaszany jest termin nadsyłania wniosków.

Instytucja zarządzająca lub wdrażająca każdego programu operacyjnego jest odpowiedzialna za obsługę zgłaszanych przez potencjalnych odbiorców pomocy wniosków. Wyraźnie wskazane „kryteria wyboru", pozwalają na jasny i obiektywny wybór projektów, a z drugiej strony pozwalają projektodawcom (instytucjom lub firmom), na określenie jaki rodzaj projektów może być dofinansowany oraz jakie z nich zostaną uznane za priorytetowe. Po zatwierdzeniu do dofinansowania projektu ogłaszany jest w oparciu o zasadę wolnej konkurencji, publiczny konkurs, na bezpośredniego realizatora (firma), prac objętych projektem.

2. Administracja wdraża pomoc pochodzącą z funduszy strukturalnych poprzez otwarte linie subwencji publicznych i udziela jej małym i średnim przedsiębiorstwom, organizacjom pozarządowym, stowarzyszeniom, instytucjom publicznym itd.

W ramach każdego programu zostaną ustalone warunki, jakie muszą spełniać podmioty chcące uzyskać pomoc, terminy składania wniosków oraz kryteria przyznania pomocy. Podmioty zainteresowane otrzymaniem wsparcia, spełniające warunki pomocy, będą musiały czekać na otwarcie programu pomocy i składać wnioski.

Pomoc finansowana ze środków funduszy strukturalnych w okresie 2004-2006 będzie zachowywać czasową ważność w okresie pomiędzy 2004 a 2008 r. Wymieniony okres 2004-2006 wskazuje jedynie taką przestrzeń czasową, podczas której będzie można zawierać zobowiązania lub podpisywać kontrakty. Po 31 grudnia 2006 dalej będzie można wykonywać działania, realizować projekty czy dokonywać płatności, jednak nie później niż do 31 grudnia 2008, zawsze w oparciu o kontrakty czy zobowiązania zawarte legalnie do dnia 31 grudnia 2006 r.

Fundusze strukturalne dla przedsiębiorców

Podstawowym instrumentem finansowania inwestycji związanych z ochroną środowiska w grupie przedsiębiorców jest „Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw lata 2004-2006". Dziedzina zawarta jest w Priorytecie 2: “Wzmacnianie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na jednolitym Rynku Europejskim”; w Działaniu 2.4: “Wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska”. Ze względu na ograniczoną wielkość funduszy przeznaczonych na realizację ww. działań, przyznawanie środków odbywać się będzie według rankingu opartego o jednolite kryteria oceny wniosków. Pozwolą one na jasny i obiektywny wybór projektów, a z drugiej strony wskażą przedsiębiorcom jaki rodzaj projektów może być przedstawiony oraz jakie z nich zostaną uznane za priorytetowe-

W ramach zakresu - Poddziałanie 2.4.4. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi - celem jest wsparcie działań inwestycyjnych, a także operacyjnych służących zapewnieniu prowadzenia przez przedsiębiorstwa bezpiecznej gospodarki odpadami przemysłowymi, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, których powstawaniu nie można zapobiec poprzez zmiany technologiczne, czy też zmiany technik operacyjnych.

Rodzaje wspieranych projektów:

• budowa, rozbudowa lub modernizacje instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów, które mogą pełnić funkcje usługowe, zgodnie z Krajowym i wojewódzkimi, a także lokalnymi planami gospodarki odpadami, dla położonych w pobliżu jednostek gospodarczych, które nie mogą uniknąć wytwarzania podobnych typów odpadów;

• rozbudowa i modernizacje urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania opakowań po substancjach niebezpiecznych, wytwarzanych w danym przedsiębiorstwie lub grupie przedsiębiorstw;

• tworzenie technicznych możliwości wstępnego przekształcania odpadów, zwłaszcza odpadów niebezpiecznych w formy (np. poprzez ich odwadnianie, zagęszczanie, segregację, neutralizację itp.), ułatwiające ich magazynowanie oraz transport, a następnie odzysk lub unieszkodliwianie w instalacjach do tego przeznaczonych;

• tworzenie technicznych możliwości bezpiecznego tymczasowego magazynowania odpadów przemysłowych w celu optymalizacji ich strumieni kierowanych do odzysku lub unieszkodliwiania;

• tworzenie możliwości technicznych i operacyjnych w zakresie minimalizowania wytwarzania oraz segregacji i ewidencjonowania ilości wytwarzanych odpadów przemysłowych;

Poziom wsparcia finansowego:

Wsparcie ze środków publicznych UE (EFRR) ma charakter dotacji (refundacji) wspieranych preferencyjnymi pożyczkami (ze środków NFOSiGW). Pomoc publiczna głównie inwestycyjna wynosi w zależności od podziałania, wielkości przedsiębiorstwa i jego lokalizacji od 30 do 65% kosztów kwalifikowanych projektu.

Koszty kwalifikowane

Koszty kwalifikowane w ramach działania obejmują:

1. Koszty zakupu nowych maszyn i urządzeń dostarczonych przez zewnętrznych dostawców.

2. Koszty budowy i modernizacji budynków wykonane przez zewnętrznych wykonawców.

3. Koszty innych robót budowlanych wykonanych przez zewnętrznych wykonawców-

4. Koszty oprogramowania dostarczonego przez zewnętrznych dostawców.

5. Koszty zakupu praw własności przemysłowej dostarczonych przez zewnętrznych dostawców.

6. Koszty związane z prawidłową instalacją i uruchomieniem dostarczonego w ramach projektu sprzętu.

7. Koszty usług pod warunkiem, że są niezbędne dla realizacji projektu i odpowiadają cenom rynkowym.

8. Studia i ekspertyzy konieczne do opracowania dokumentacji projektowej (Oceny Oddziaływania na Środowisko, Studia Wykonalności itp.).

9. Koszty działalności operacyjnej związane z prowadzeniem systemu gospodarki odpadami przemysłowymi lub niebezpiecznymi zgodnego z wymogami Dyrektyw UE.

13.3 Oszacowanie kosztów przedsięwzięć przewidzianych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów

Tabela nr 23 Oszacowanie kosztów przedsięwzięć przewidzianych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów

Lp.	Zadanie	Szacunkowy koszt zadania [tys. PLN]	Źródła finansowania
1	Objęcie zorganizowana zbiórką odpadów komunalnych co najmniej 95% ogólnej liczby mieszkańców gminy	6	Budżet gminy
2	Rozwój systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych obejmującego wszystkich mieszkańców	65	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej,
3	Wdrożenie systemu selektywnej zbiórki i zagospodarowywania odpadów ulegających biodegradacji występujących w strumieniu odpadów komunalnych
4	Wprowadzenie systemu zbiórki odpadów wielkogabarytowych i remontowo-budowlanych
5	Wprowadzenie i rozwój systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych
6	Organizacja i budowa punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych lub wyznaczenie podmiotów odpowiedzialnych za wykonywanie tych działań	90	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej, EkoFundusz
7	Likwidacja nielegalnych składowisk odpadów tzw. „dzikich wysypisk” (jeżeli powstaną) oraz stały monitoring czy takie składowiska powstają	0-15	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej,
8	Rekultywacja składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych na terenie gminy (rozpoczęcie działań rekultywacyjnych składowiska w Doruchowie)	300 - 1100	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej,
9	Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w zakresie wprowadzanego systemu gospodarki odpadami (opracowanie programu działania)	200 - 800	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej
10	Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami oraz ich obowiązków wynikających z obowiązujących uregulowań prawnych (opracowanie programu działania)	20	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej
11	Monitoring gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym	5	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
12	Opracowanie systemu ewidencji i nadzoru nad gospodarką odpadami weterynaryjnymi	15	Budżet gminy, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
13	Opracowanie harmonogramu usuwania azbestu wraz z monitoringiem (opracowanie programu działania)	45	Budżet gminy, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
14	Organizacja zbiórki wycofywanych z eksploatacji urządzeń elektrycznych i elektronicznych	10	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej,
15	Przyjęcie i realizacja wspólnego planu działań w zakresie gospodarki odpadami z gminami lub organizacja wywozu odpadów na składowisko do sąsiedniej gminy	Brak danych (na podstawie prowadzonych inwestycji)	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusze Unii Europejskiej, EkoFundusz
16	Opracowanie ewidencji gospodarstw zajmujących się hodowlą zwierząt	3 - 7	Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Budżet gminy
17	Wprowadzenie ewidencji ilości i rodzaju odebranych odpadów komunalnych z terenu gminy (w tym zakup wagi samochodowej dla składowiska odpadów w Doruchowie-Rudniczysku)	W ramach bieżącego budżetu	Budżet gminy

14 System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów

Wójt Gminy jest odpowiedzialny za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym planie gospodarki i jest zobowiązany do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu. Monitorowanie realizacji planu pozwala oceniać prawidłowość i efektywność działań. Ponadto pozwala również odpowiednio szybko reagować na powstałe zmiany spowodowane zmianami warunków zewnętrznych. Zadania z zakresu monitoringu gospodarki odpadami będą polegały na działaniach organizacyjno – kontrolnych. System monitoringu i oceny zadań dla celów zawartych w planie gospodarki odpadami dla gminy Doruchów obejmuje:

• obligatoryjne terminy zawarte w aktach prawnych,

• system sprawozdawczości organów urzędowych i podmiotów gospodarczych,

• wskaźniki realizacyjne zamierzonych działań.

Opiniowanie projektu planu

Zgodnie z ustawą o odpadach, gminny plan gospodarki odpadami (stanowiący część gminnego programu ochrony środowiska) powinien zostać uchwalony przez radę gminy w terminie do 30 czerwca 2004 r. Proces ten poprzedzony jest etapem opiniowania. Zgodnie z ustawą o odpadach projekt gminnego planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa oraz zarząd powiatu. Organy te udzielają opinii w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nieudzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną.

Raport z postępów we wdrażaniu planu

Zgodnie z obowiązującymi przepisami Wójt gminy ma obowiązek składania co 2 lata Radzie Gminy sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami. Pierwszy termin złożenia sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami upływa 30 czerwca 2006 r.

Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami powinno obejmować:

• ocenę stopnia realizacji określonych w planie celów i kierunków działań,

• sprawozdanie z wykonanych zadań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych,

• zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac,

• sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć.

Sprawozdanie może zawierać informacje dotyczące zaistniałych zmian w aktach prawnych, założeniach podstawowych, planach wyższego rzędu, itp., co będzie powodować konieczność weryfikacji planu i jego aktualizację.

Weryfikacja i aktualizacja planu

Zgodnie ze wskazówkami zawartymi w Ustawie o odpadach wymaga się, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Przed upływem tego okresu (prawdopodobnie przed datą 30 czerwca 2008 r.) należy dokonać weryfikacji, które z elementów planu muszą ulec ponownej aktualizacji i analizie, oraz należy zaktualizować cele i działania krótkoterminowe i długoterminowe.

Wskaźniki monitorowania efektywności planu

Podstawowym elementem monitoringu planu gospodarki odpadami jest sprawozdawczość. Poniżej zostaną przedstawione podstawowe wskaźniki służące do oceny stopnia realizacji zadań określonych w planie.

Tabela nr 24 Wskaźniki monitorowania Planu Gospodarki Odpadami

Lp.	Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko	Jednostka miary
1	Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1 mieszkańca /rok	kg/M/rok
2	Udział odpadów z sektora komunalnego deponowanych na składowisku	%
3	Udział odpadów z sektora gospodarczego deponowanych na składowisku	%
4	Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych/1 mieszkańca/rok	kg/M/rok
5	Ilość wytworzonych odpadów opakowaniowych, wielkogabarytowych, budowlanych1 mieszkańca/rok	kg/M/rok
6	Nakłady na gospodarkę odpadami (w tym inwestycyjne i pozainwestycyjne)	mln PLN/rok
7	Likwidacja dzikich składowisk	ilość i wielkość (powierzchnia, masa odpadów)/rok
Wskaźniki świadomości społecznej
8	Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami wg. Oceny jakościowej	opis
9	Interwencje (wnioski) zgłaszane przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska)	ilość i rodzaj interwencji (opis)
10	Kampania edukacyjno – informacyjna	Ilość mieszkańców objętych kampanią i rodzaj kampanii

15. Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu gospodarki odpadami na środowisko.

 Cele i zadania zmierzające do uzyskania obowiązujących poziomów odzysku dla poszczególnych grup i rodzajów odpadów oraz zaproponowane rozwiązania zmierzające do ograniczenia ilości deponowanych odpadów na składowisku są zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, Planem Gospodarki Odpadami dla województwa wielkopolskiego oraz Planem Gospodarki Odpadami dla powiatu ostrzeszowskiego. Opracowany plan Gospodarki Odpadami dla gminy Doruchów obejmuje rozwiązania zmierzające do uporządkowania gospodarki odpadami na terenie gminy poprzez rozwój selektywnej zbiórki odpadów użytecznych, odpadów budowlanych oraz odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych i wdrożenie zbiórki odpadów ulegających biodegradacji od mieszkańców, a także odpadów wielkogabarytowych. Eliminacja ze strumienia odpadów komunalnych frakcji użytecznej, odpadów ulegających biodegradacji i odpadów niebezpiecznych przyczyni się do znacznego obniżenia ładunku zanieczyszczeń wywożonych na składowisko. Kompostowanie odpadów biodegradowalnych pozwoli na poprawę stanu gleb w gminie. Realizacje zadań i celów wytyczonych w Planie przyczyni się do poprawy stanu środowiska na terenie gminy Doruchów. Jako ważny element należy uznać cel objęcia zorganizowanym systemem zbiórki I wywozem wszystkich mieszkańców gminy, co zapobiegnie niekontrolowanemu deponowaniu odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych. Natomiast w zakresie odpadów powstających w sektorze gospodarczym Plan nakreśla ogólne zasady postępowania z odpadami, gdyż z obowiązującymi aktami prawnymi każdy wytwórca jest obowiązany prowadzić prawidłową gospodarkę odpadami we własnym zakresie . Dlatego też w przypadku tego sektora ważna jest organizacyjno – inspekcyjna rola samorządu, w tym również prowadzenie działań edukacyjno – informacyjnych. W Planie są również zawarte zadania w zakresie edukacji mieszkańców oraz przedsiębiorców. Realizacja przedstawionych zadań pozwoli na skuteczne zapobieganie powstaniu odpadów oraz ich niewłaściwego gospodarowania. O wiele korzystniejszym dla środowiska naturalnego oraz dla budżetu jest zapobieganie powstaniu zagrożeń związanych z gospodarką odpadami niż likwidacja skutków.

Stwierdza się, że w przypadku konsekwentnej realizacji zadań i celów przedstawionych w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy Doruchów nastąpi stopniowa poprawa stanu środowiska.

 

 

16.Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

  Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Doruchów stanowi część Programu Ochrony Środowiska dla tej gminy. Opracowanie Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Doruchów jest wypełnieniem obowiązków nałożonych przez obecne przepisy prawa z zakresu ochrony środowiska. Konsekwentne wykonanie założeń określonych w Planie Gospodarki Odpadami dla  gminy Doruchów spowoduje poprawę stanu środowiska w poszczególnych jego komponentach i poprawę środowiska jako całości oraz racjonalne gospodarowanie środkami przeznaczonymi na gospodarkę odpadami. Plan zawiera charakterystykę strumienia powstających odpadów, ich skutki na środowisko i metody unieszkodliwiania. W planie określono metody poprawienia stanu gospodarowania odpadami w określonym zakresie czasowym. Zadania te polegają na wprowadzeniu m. in. selektywnej zbiórki odpadów, edukacji mieszkańców w zakresie postępowania z odpadami.   

 

 

 

 

 

 

 

 

17. Spis tabel

Nr tabeli	Tytuł tabeli	Strona
Tabela nr 1	Szacunkowy skład odpadów komunalnych na terenach gmin wiejskich	13
Tabela nr 2	Szacunkowy skład odpadów komunalnych w wybranych sektorach gospodarki	14
Tabela nr 3	Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku na jednego mieszkańca Gminy Doruchów z podziałem na frakcje	16
Tabela nr 4	Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w Gminie Doruchów w ciągu roku (podział na frakcje)	16
Tabela nr 5	Rodzaje odpadów wytwarzanych w oczyszczalni ścieków w Doruchowie	18
Tabela nr 6	Wykaz podmiotów zajmujących się odbiorem odpadów komunalnych z terenu Gminy Doruchów	19
Tabela nr 7	Szacunkowa ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych w ciągu roku	20
Tabela nr 8	Podmioty wpisane w rejestrze działalności gospodarczej w Gminie Doruchów	20
Tabela nr 9	Wykaz uregulowań prawnych, podmiotów działających na terenie gminy, w zakresie gospodarki odpadami	20
Tabela nr 10	Wykaz podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na zbieranie zużytych akumulatorów	22
Tabela nr 11	Wykaz podmiotów zajmujących się gospodarką odpadami na terenie Gminy Doruchów	25
Tabela nr 12	Liczba mieszkańców Gminy Doruchów w latach: 2000, 2001, 2002, 2003	27
Tabela nr 13	Planowana liczba mieszkańców gminy na lata 2005, 2010, 2014 (spadek liczby mieszkańców)	27
Tabela nr 14	Planowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych rocznie na jednego mieszkańca (założenie spadku liczby mieszkańców)	28
Tabela nr 15	Planowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych z podziałem na poszczególne frakcje (spadek liczby ludności)	29
Tabela nr 16	Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych (spadek liczby mieszkańców)	30
Tabela nr 17	Ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych rocznie w poszczególnych latach (spadek liczby mieszkańców) [kg]	30
Tabela nr 18	Ilość wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanych rocznie w poszczególnych latach (spadek liczby mieszkańców)	30
Tabela nr 19	Wskazanie ilości i sposobów zagospodarowania odpadów biodegradowalnych	55
Tabela nr 20	Docelowe ilości odpadów opakowaniowych, które trzeba będzie poddać odzyskowi i recyklingowi w latach 2006 i 2010	57
Tabela nr 21	Harmonogram realizacji przedsięwzięć dla Gminy Doruchów	65
Tabela nr 22	Warunki udzielania dotacji z EkoFunduszu	72
Tabela nr 23	Oszacowanie kosztów przedsięwzięć przewidzianych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Doruchów	89
Tabela nr 24	Wskaźniki monitorowania Planu Gospodarki Odpadami	89

18. Bibliografia

1. „Gospodarka odpadami w województwie poznańskim w roku 1995”, PIOŚ, WIOŚ w Poznaniu, Poznań 1996

2. Krajowy Plan Gospodarki odpadami, Ministerstwo Środowiska, 2002

3. Plan Gospodarki Odpadami dla woj. wielkopolskiego, Urząd Marszałkowski, 2003

4. Plan Gospodarki odpadami dla Powiatu Ostrzeszowskiego, Starostwo Powiatowe, listopad 2003

5. Program Ochrony środowiska dla Powiatu Ostrzeszowskiego, listopad 2003

6. II Polityka Ekologiczna Państwa, Ministerstwo Środowiska

7. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010, Ministerstwo Środowiska, 2002

8. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62/2001, poz.627 z późniejszymi zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 r.

9. Projekt ustawy o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych

10. Instrukcja eksploatacji wysypiska w Doruchowie, listopad 1997

11. „Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w latach 1997 – 1998”, WIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań 1999

12. „Raport o stanie środowiska w województwie poznańskim roku 1994”, PIOŚ, WIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań 1995

13. „Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 1999”, IOŚ, WIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań 2000

14. Strategia rozwoju gminy Doruchów na lata 2001 - 2010, Urząd Gminy, 2001

15. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego, Urząd Marszałkowski

16. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów w Doruchowie, lipiec 2002.

17. Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63. poz.639) z dnia 11 maja 2001 r.

18. Ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62/2001, poz.628 z późniejszymi zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 r.

19. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz.638)z dnia 11 maja 2001 r.

20. Ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 142 z 2001, poz.1591 z późniejszymi zmianami) z dnia 8 marca 1990 r.

21. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dz. U. Nr 132/96, poz.622 z późniejszymi zmianami) z dnia 13 września 1996 r.

22. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmiana niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 r.(Dz. U. Nr 100 z 2001, poz. 1085)

23. Ustawa o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7 poz.78 z 2003r) z dnia 19 grudnia 2002 r.

24. Ustawa o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (dz. U. Nr 11 poz. 97 z 2004r.) z dnia 18 grudnia 2003 r.